बिसयगत २० प्रश्न उत्तर ५/१० अङ्क भार

विषयगत प्रश्न उत्तर 

१.. आर्थिक योजनाको सफलताका पूर्वशर्तहरु के के हुन् ?
- कुन अवधिमा के कस्तो विकास कार्य के कस्ता स्रोत र विधिवाट गर्ने भन्ने पूर्वनिधारित खाका नै आर्थिक योजना हो । विकास योजना, आवधिक योजना भनेर पनि चिनिने आर्थिक योजनाको सफलताका लागि केही पूर्वशर्तहरु अनिवार्य मानिन्छन् ।

हाम्रोजस्तो अति विपन्न देशलाई विकसित, उन्नत र समृद्ध तुल्याउनका लागि आर्थिक योजनाको विशेष महत्व रहन्छ । र यस्ता योजनाको सही कार्यान्वयनका लागि देहायका शर्तहरु आवश्यक मानिन्छन् :

# स्पष्ट अर्थराजनीति
# आर्थिक विकासलाई प्राथमिकता
# विकासमा राजनीतिभन्दा पनि विकासका लागि राजनीतिको प्रयोग
# स्रोत साधनको पहिचान, खोजी र परिचालनको स्पष्ट खाकाको प्रयोग
# पर्याप्त, भरपर्दो र स्तरीय तथ्यांक तथा सूचनाको प्रयोग
# सम्पूर्ण योजना चक्र (तर्जुमा, कार्यान्वयन, अनुगमन, मूल्यांकन) मा सरोकारवालासहितको जनसहभागिता प्रवर्द्धन
# जवाफदेहिता किटान गर्न कानुन र मापदण्डको प्रयोग
# समयलाई पनि महत्वपूर्ण स्रोतको रुपमा लिइनु
कार्यान्वयनको वातावरणमा अन्यौल भएमा वा समस्या देखिएमा निकास दिनको लागि जिम्मेवार निकायको हरदम तत्परता हुनु
# लगानीको वातावरण

भनिन्छ कि आवधिक योजना केही हदसम्म महत्वाकांक्षी हुन्छ । तथापि देशको धरातल सुहाउँदो विकासको मोडल प्रयोग गरी संभाव्य स्रोतको कुशल प्रयोगवाट राखिएका लक्ष्य एवं उद्देश्य पूरा गर्न संभव हुन्छ अनि देशलाई समृद्ध र उन्नत वनाउन संभव हुन जान्छ ।

२...सार्वजनिक प्रशासनका प्रमुख चुनौतिहरु उल्लेख गर्नुहोस् ।
- राज्यको तर्फवाट नागरिकमा सेवा सुविधा प्रवाह गर्ने संयन्त्रको रुपमा सार्वजनिक प्रशासन रहेको हुन्छ । सार्वजनिक प्रशासनका सैद्धान्तिक मान्यताहरु, यसको ढाँचा र शैलीहरुमा परिवर्तन स्वभाविक भएतापनि यसले पूरा गर्नुपर्ने नागरिक सन्तुष्टि र राष्ट्रको समृद्धि भने यसका प्रमुख दायित्व र चुनौति दुवै हुन् ।

वर्तमान सन्दर्भमा सार्वजनिक प्रशासनका सामु रहेका चुनौतिलाई देहायका वुँदाहरुमा समेट्न सकिन्छ :

- सर्वसाधरण नागरिकको प्रशासनप्रतिको विश्वास हाँसिल गर्नु ।
- सार्वजनिक प्रशासनले विगतमा पुर्याएका योगदानको जगेर्ना गर्ने ।
- भावी दिनमा पर्नसक्ने विपद तथा अनिश्चित जटिलताहरुसँग जुध्ने समस्याको विकास गर्ने ।
- सरकारी नीति तथा कार्यक्रम तर्जुमा, कार्यान्वयन तथा प्रतिफल वितरणमा अपनत्व र समता कायम गर्ने ।
- विद्यमान सामाजिक, जैविक, वैचारिक, क्षेत्रीय विविधता सम्वद्ध सवालहरुको सही समाधान गर्न सहयोग वन्ने
- जनताको नजिक पुगेर मर्का समाधान गर्ने तर शासन भने टाढा वाटै गर्ने ।
- सरकारको आकार ठिक्क राख्ने र क्षमता भने वढाउने ।
- सिमित स्रोत साधन र असिमित आवश्यकतावीच सन्तुलन कायम गर्ने ।
- योग्यतातन्त्र र समावेशी प्रावधानवीच सन्तुलन कायम गर्दे जनशक्ति व्यवस्थापन गर्ने ।
- वैश्विक तहदेखि स्थानीय तहसम्मका सवालहरुलाई उचित व्यवस्थापन गर्ने ।
- सरकारका अलावा विकास निर्माण र सेवाप्रवाहमा संलग्न सरोकारवाला एवं पात्रहरुवीच समन्वय, सम्वाद र सहकार्य प्रवर्द्धन गर्ने ।

३... सार्वजनिक सेवा प्रवाहमा रहेका मूलभूत समस्याहरु के के हुन् ? चर्चा गर्नुहोस् ।
- सरकारको तर्फवाट नागरिक हितका लागि प्रवाह गरिने सेवा नै सार्वजनिक सेवा हो । सार्वजनिक सेवा प्रवाह गर्ने सेवाप्रदायक निकायहरु सरकारी वा गैरसरकारी गरी व्यापक वन्दै गएको भएतापनि सेवाको विश्वसनियता र लोकप्रियता भने वढ्न सकेको पाइँदैन । सार्वजनिक सेवा वितरणमा रहेका मूलभूत समस्याहरुलाई मिहिन ढंगले विश्लेषण गर्दा केही विषय जिम्मेवार रहेको हामी पाउँछौँ ।

सेवा प्रवाहलाई यथोचितरुपले र स्वचालित वनाउनका लागि राज्यसंचालनका मूल दुई कर्ताहरु राजनीति र प्रशासन ठीक ढंगले संचालन हुनु जरुरी छ । आआफ्नो भूमिकामा स्पष्ट हुँदै एकअर्काको परिपूरक एवं सवलीकरणकर्ताको भूमिका निभाउनुपर्दछ । तर राजनीतिज्ञमा देखिएको आफ्नो व्यक्तिगत, दलीय वा निर्वाचन क्षेत्रीय स्वार्थ पूरा गर्न तल्लिन रहने प्रवृत्ति र कर्मचारीतन्त्रमा देखिएको परिवर्तनउपरको इनर्सियाका कारण सेवा प्रवाहमा नवीनता र चुस्तता आउन सकेको छैन ।

त्यस्तै सेवाप्रदायक र नागरिकवीचको सम्वन्ध कमजोर रहेको, अभिलेख व्यवस्थापन कमजोर रहेको, सूचना तथा सञ्चार प्रविधिको प्रयोग कमजोर हुनु, नियम कानुनको तजविजी व्याख्या हुनु, दण्डहिनता हावी हुनु, समन्वय कमजोर हुनु जस्ता समस्याहरुका कारण नागरिकहरुले सहजरुपमा सेवा पाउनुभन्दा पनि सास्ती खेप्नुपरेको छ ।

उल्लेखित समस्याको निकास विना सुशासनको परिकल्पना अधुरो नै रहने देखिन्छ । नागरिकले पाउनुपर्ने सेवालाई केन्द्रमा राखेर राज्यव्यवस्थापनमा यथोचित परिवर्तन ल्याउनुको विकल्प भने देखिदैन । सेवाप्रदायक र नागरिकवीचको प्रत्यक्ष उत्तरदायित्व सृजना गर्नु र सहभागितामूलक सेवाप्रवाह गर्न सके धेरै समस्या हल भएर जानेछन् ।

४...नेपालले हाल भोग्नुपरेको बढ्दो व्यापार घाटा कम गर्ने उपायहरु सुझाउनुहोस् ।
- बढ्दो व्यापार घाटा नेपालको अर्थतन्त्रका लागि ठूलो चुनौति हो किनकि यसले वाह्य मुद्रा प्रवाह र वचतमा नकरात्मक असर गर्दछ ।

गत आर्थिक वर्षको आँकडा हेर्दा पनि नेपालको निर्यातभन्दा आयात ११ गुना वढी भएवाट व्यापार असन्तुलनको स्थिति छ र यो अवस्था झट्टा सुल्झिने संभावना पनि छैन । तथापि केही सजगता र केही उपायहरु अवलम्वन गरेमा थप जटिल वन्नवाट जोगिन सक्ने देखिन्छ ।

सर्वप्रथमत हाल निकासीका लागि संभाव्य र निकासी भैरहेका सेवा वा वस्तुको उत्पादन र उत्पादकत्व वृद्धि गरिनुपरर्दछ । यसका लागि कुनै नीति, कानुन, रणनीति, संरचनामा यथोचित सुधार गर्नुपर्दछ तथा वातावरण वाधक भए सवै पक्षले यसमा विशेष ध्यान दिनुपर्दछ ।

कम आयतन र वढी मूल्य भएका वस्तुको पहिचान र प्रवर्द्धन गर्नसकेमा नेपालको ढुवानीसम्वन्धी लागत कम गर्न सकिन्छ । त्यस्तै उत्पादन र रोजगारीमा भन्दा पनि उपभोगमा आधारित र रेमिटेन्सले वढाएको आयात कम गर्न विलासिताका सामान आयातलाई निरुत्साहित गर्ने तथा देशमा भित्रिएको रकमलाई उद्योगधन्दा वा व्यवसायमा लगाउने वातावरण नगरेसम्म आयात घट्ने वा निर्यात वढ्ने देखिदैन ।

उदार अर्थतन्त्रको समय भएकोले विश्व वजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने र गुणात्मक तथा स्तरीय उत्पादन भएमा मात्र नेपाली उत्पादनले विदेशमा वजार पाउने र टिक्न सक्ने हुँदा लेवलिङ, व्रान्डिङ र फिनिसिङमा विशेष ध्यान दिनुपर्दछ ।

कच्चा पदार्थ हैन प्रोसेस गरेका वस्तु वेच्नुपर्दछ । व्यापार विविधिकरण, व्यापार सहजीकरण, व्यापारलाई अन्य व्यवसायसँग आवद्ध गर्ने र नेपालका संभावनामा ज्यादा ध्यान दिने हो भने भविष्यमा नेपाल धेरै चिजमा आत्मनिर्भर हुने र व्यापार घाटा कम भएर जाने देखिन्छ।

५..नेपालको संविधान अनुसार प्रतिनिधि सभाको गठन कसरी हुन्छ ? उल्लेख गर्नुहोस् ।

- नेपालको संविधानको धारा ८४ अनुसार दुई सय ७५ सदस्य रहने प्रतिनिध सभाको गठन देहाय बमोजिम हुने व्यवस्था छ :

क) प्रत्यक्ष निर्वाचन प्रणालीबाट १६५ (एक सय ६५)

(जनसङ्ख्या र भौगोलिक अनुकूलता तथा विशिष्टतामका आधारमा नेपाललाई एक सय ६५ निर्वाचन क्षेत्र कायम गरी प्रत्येक निर्वाचन क्षेत्रबाट एक जना)

ख) समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीबाट ११० (एक सय दस)

(सम्पूर्ण देशलाई एक निर्वाचन क्षेत्र मानी राजनीतिक दललाई मत दिने निर्वाचन प्रणाली)

केही थप कुरा

– समानुपातिक निर्वाचन प्रणाली बमोजिम हुने प्रतिनिधि सभाको निर्वाचनका लागि राजनीतिक दलले उम्मेदवारी दिँदा जनसङ्ख्याका आधारमा महिला, दलित, आदिवासी जनजाति, खस आर्य, मधेसी, थारु, मुस्लिम, पिछडिएको क्षेत्र समेतबाट बन्द सूचीका आधारमा प्रतिनिधित्व गराउनुपर्ने, भूगोल र प्रादेशिक सन्तुलनलाई समेत ध्यान दिनुपर्ने, अपाङ्गता भएका व्यक्तिको समेत प्रतिनिधित्व हुने व्यवस्था गर्नुपर्ने,

– अठार वर्ष उमेर पूरा भएको प्रत्येक नेपाली नागरिकलाई कुनै एक निर्वाचन क्षेत्रमा मतदान गर्ने अधिकार हुने,

– प्रतिनिधि सभाका सदस्यका लागि हुने निर्वाचनमा मतदान गर्न अधिकार पाएको व्यक्ति कुनै पनि निर्वाचन क्षेत्रबाट उम्मेदवार हुन पाउने तर एउटै व्यक्ति एकभन्दा बढी निर्वाचन क्षेत्रमा एकैपटक उम्मेदवार हुन नपाउने,

– प्रतिनिधि सभाको कार्यकाल छ महिनाभन्दा बढी अवधि काँकी छँदै कुनै सदस्यको स्थान रिक्त भएमा त्यस्तो स्थान जुन निर्वाचन प्रणालीबाट पूर्ति भएको थियो सोही प्रक्रियाद्वारा पूर्ति गरिने,

– सङ्घीय संसद्मा प्रतिनिधित्व गर्ने प्रत्येक राजनीतिक दलबाट निर्वाचित कुल सदस्य सङ्ख्याको कम्तीमा एक तिहाई सदस्य महिला हुनुपर्ने,

६.. नगदमा आधारित लेखा र प्रोदभावी लेखा बीचका फरक के–के हुन् ? लेख्नुहोस् ।

- आर्थिक कारोबार कुन आधारमा के–कसरी लेखाङ्कन गर्ने भन्ने सम्बन्धमा नगदमा आधारित लेखा र प्रोदभावी लेखा प्रणाली अवलम्बन गरेको पाइन्छ यी दुईबीच देहाय बमोजिमको फरक छ :

क. नगदमा आधारित लेखा प्रणाली

– नगद वा बैङ्कको कारोबार भएको अवस्थामा मात्र लेखा राख्ने पद्दति नगदमा आधारित लेखा प्रणाली हो ।

– यस लेखामा लिनुपर्ने र दिनुपर्ने बाँकी रकमको अभिलेख स्रेस्तामा देखाइँदैन ।

– यो लेखा पद्दति सेवामुखी सामाजिक संस्था, सरकारी कार्यालय एवम् ससाना व्यावसायिक संस्थाले प्रयोग गर्दछन् ।

– यो सजिलै बुझ्न सकिने सरल पद्दति हो ।

– यसमा नगद वा बैङ्कको मात्र लेखा राख्ने, बाँकी कारोबारको लेखा नराख्ने हुँदा यसबाट प्राप्त हुने वित्तीय विवरण Fair and Factable नहुन सक्दछन् ।

– यसबाट वस्तु तथा सेवाको वास्तविक लागत पत्ता लगाउन नसकिने हुन्छ ।

– यो अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड अनुरूपको लेखा प्रणाली होइन ।

ख. प्रोदभावी लेखा प्रणाली

– नगद वा उधारो जे भए पनि कारोबार भएको समयमा लेखा राख्ने पद्दति प्रोदभावी लेखा प्रणाली हो ।

– यसमा लिनुपर्ने र दिनुपर्ने बाँकी कारोबारको अभिलेख स्रेस्तामा देखाइन्छ ।

– यो लेखा पद्दति नाफामुखी व्यावसायिक संस्थाले प्रयोग गर्दछन् ।

– यो पद्दति केही जटिल छ । सजिलै बुझ्न र बुझाउन सकिँदैन ।

– यसमा नगद वा उधारो बाँकी सबै कारोबारको लेखा राख्नेहुँदा यसबाट प्राप्त हुने वित्तीय विवरण Fair and Factable हुन्छन् ।

– यसबाट वस्तु तथा सेवाको वास्तविक लागत पत्ता लगाउन सकिने हुन्छ ।

– यो अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड अनुरूपको लेखा प्रणाली हो ।

७.. गरिबी निवारण भनेको के हो ? गरिबी निवारण गर्ने उपाय लेख्नुहोस् ।

- आर्थिक, सामाजिक पछौटेपनको अवस्थालाई गरिबी भनिन्छ । यस्तो गरिबीलाई बढ्न नदिने, रोक्ने तथा भएको गरिबीलाई हटाउने कार्यलाई गरिबी निवारण भनिन्छ । गरिबी निवारण मूलतः गरिबी नियन्त्रण गर्ने अथवा गरिबीको व्यवस्थापन गर्ने कार्यसँग सम्बन्धित छ । नेपालमा गरिबीलाई कम गर्न नीतिगत, कानुनी एवम् संस्थागत व्यवस्था गरिएको छ र पनि मुलुकमा २३.८ प्रतिशत जनता अझै गरिबीको रेखामुनि बाँच्न विवश छन् । नेपालमा गरिबी बढ्नुमा आर्थिक, सामाजिक, राजनीतिक, भौगोलिक, प्रशासनिक, साँस्कृतिक लगायत थुप्रै कारण जिम्मेवार छन् ।

गरिबी निवारण गर्ने उपाय

गरिबी निवारण गर्ने प्रमुख माध्यम रोजगारी हो । त्यसमा पनि स्वयम् रोजगारी । स्वयम् रोजगारीले गरिबीको अन्त्य गर्दछ । यसका लागि गरिबीको प्रकृति हेरी लक्षित कार्यक्रम सञ्चालन गरेर स्वयम् रोजगारीको वातावरण सिर्जना गर्नुपर्दछ । गरिबी निवारणका केही उपाय निम्न छन्ः

– गरिबीको रेखामुनि रहेको जनसङ्ख्या कहाँ, कति र कस्तो अवस्थामा छन् यथार्थ विवरण लिने,

– गरिबलाई परिचय पत्र वितरण गर्ने,

– वास्तविक गरिबलाई राज्यले गरिब भत्ता दिने नीति लिने,

– क्षमता अभिवृद्धिका लक्षित कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने,

– आयआर्जन र सीप विकासका कार्यक्रम लागू गर्ने,

– वास्तविक सुकुम्बासी गरिबलाई बसोबासको व्यवस्था गर्ने,

– सडक बालबालिका, अशक्त एवम् वृद्धको संरक्षण गर्ने,

– रोजगारीका समान अवसर सिर्जना गर्ने,

– राज्यले गरिबलाई आफ्नो खुट्टामा उभिन सक्ने वातावरण तयार गरिदिने,

– स्वयम् रोजगारी सिर्जना हुने कार्यलाई बढी जोड दिने, यसका लागि कृषिलाई व्यावसायिक र विविधीकरण गर्ने, मल, बीउ, औषधिको व्यवस्था गर्ने,

– मुलुकमा लगानीको वातावरण तयार गर्ने, कृषि, उद्योग, व्यापार, पर्यटन, स्वास्थ्य, शिक्षा जस्ता क्षेत्रमा लागनी बढाउने,

– गरिबी निवारणका नीति तथा कार्यक्रम कार्यान्वयनमा सरकारी निकायबीच कार्यगत समन्वय बढाउने,

अन्तमा सामान्य जीव्न निर्वाह गर्न नसक्ने अवस्था गरिबी हो । यो पछौटेपन हो । यो पिछडिएको अवस्था हो । यो मुलुक अविकसित भएको अवस्था जनाउने सूचक पनि हो । अतः यसको निवारण गर्नु जरुरी छ । यसका लागि वास्तविक गरिबको सही पहिचान गरी लक्षित कार्यक्रम सञ्चालन गरेर उनीहरूको आयआर्जन गर्ने क्षमता र सीप विकासको क्षमता बढाउनुर्दछ । तब मात्र गरिबी निवारण हुनसक्छ ।

८.. नागरिक समाज भनेको के हो ? नागरिक समाजका विशषता लेख्नुहोस् ।

- नागरिक वर्गको हकहित र अवसरका लागि नागरिकको स्वतस्फूर्र्त सङ्गठित समूहलाई नागरिक समाज (Civil Society भनिन्छ । नागरिकको हक र अधिकारको रक्षाका लागि निस्वार्थ नागरिक मिलेर बनेको स्वच्छ सङ्गठन नागरिक समाज हो । नागरिक समाजले समाजमा अन्याय अत्याचार हुन नदिने, कानुन विरुद्धका काम गर्र्नेविरुद्ध आवाज आवाज उठाउने, राष्ट्रिय सरोकारका काममा सहयोग गर्ने, भ्रष्टाचार गर्नेलाई बहिष्कार गर्ने, जनताका काम गर्न सरकारलाई सजग गराउनेजस्ता काम गर्दछ । यसर्थ आम नागरिकका पक्षमा सङ्गडिठत र कार्यरत सबै सङ्घसंस्थालार्ई नागरिक समाज भनिन्छ तर राजनीतिक र आर्थिक स्वार्र्थले प्रेरित सङ्घसंस्था भने नागरिक समाजभित्र पर्दैनन् ।

नागरिक समाज गैर नाफमुखी र गैरराजनीतिक हुन्छ । उदाहरणका लागि नेपालका आमा समूह, शान्ति समाज, चिकित्सक सङ्घ, कलाकार सङ्घलाई नागरिक समाजका रुपमा लिन सकिन्छ ।

नागरिक समाजका विशेषता

– गैर सरकारी एवम् गैर राजनीतिक,

– मुनाफारहित संस्था , गतिशील संस्था,

– सरकारभन्दा बाहिर रहेर सरकारलाई जिम्मेवार र जवाफदेही बनाउने समूह,

– बाह्य नियन्त्रणबाट मुक्त,

– विचार, आग्रह र स्वार्र्थबाट मुक्त,

– स्वयसेवी समूह, छिटो प्रतिक्रिया जनाउने, जबाफदेही,

– प्रजातान्त्रिक संवाद क्षमतायुक्त,

– लचिलो तथा कार्यमूलक,

– नागरिक मैत्री,

– सत्य, न्याय तथा जनतन्त्रको पक्षपाती,

९...कानुनको शासन भन्नाले के बुझ्नुहुन्छ ? उल्लेख गर्नुहोस ।

- राज्य संयन्त्र र उसका अङ्ग एवम नागरिक सबैले कानुनको पूर्ण पालना गर्नुलाई कानुनको शासन भनिन्छ । कानुनको शासनमा मुलत कानुनको सर्वोच्चता, कानुनको समान प्रयोग, स्वतन्त्र न्यायपालिका जस्ता तत्व आवश्यक हुन्छन् । कानुनको शासनमा कानुनको निष्पक्ष कार्यान्वयन, सरकार र नागरिकले कानुन अनुसार आफ्नो अधिकार र दायित्वको निर्वाह, मानव अधिकार र दायित्वको निर्वाह, मानव अधिकारको संरक्षण, मौलिक हकको व्यवस्था, स्वेच्छाचारिता एवम् निरङ्कुशताको अन्त्य हुनेगर्दछ। कानुनको शासन सुशासनको एक प्रमुख आधार स्तम्भ हो । मुलुकमा कानुनको शासन स्थापन गर्न कार्र्र्यपालिका, व्यवस्थापिका र न्यायपालिका तीनवटै अङ्ग जिम्मेवार र जवाफदेही हुनुपर्दछ । नेपालमा कानुनको शासन स्थापना गर्र्न कानुनी र संस्थागत व्यवस्था गरिएको छ र पनि नेपालमा कानुनको शासन स्थापित नभएको सन्न पाइन्छ । यसका लागि संविधान, ऐन नियम, विधि प्रक्रियाको सबैले अनु्शरण गर्र्नुपर्ने दखिन्छ ।

१०.. पदपूर्ति भनेको के हो ? पदपूर्ति गर्ने तरिका के के हुन् ? लेख्नुहोस् ।

- सङ्गठनमा विभिन्न कारणले पद रिक्त हुन्छन् । कार्यरत कर्मचारी बढुवा भएर, सङ्गठन परित्याग गरेर, उमेर अवधि पूरा भई अवकाश भएर, कार्यरत कर्मचारीको मृत्यु भई अवकाश भएर, कार्यरत कर्मचारीको मृत्यु भएर, विकास विस्तारका क्रममा सङ्गठनमा नयाँ दरबन्ढी थप गरेर, नयाँ सङ्गठन स्थापना गरेर जस्ता कारणले सङ्गठनमा पद रिक्त हुनेगर्दछ । यसरी सङ्गठनमा रिक्त हुने पदमा कर्मचारी सरुवा वा बढुवा गरेर कर्मचारीको माग पूरा गर्ने कार्यलाई पदपूर्ति भनिन्छ । पदपूर्र्र्ति कर्मचारी आपूर्ति गर्ने कार्य हो । यो एक निरन्तर प्रक्रिया हो ।

पदपूर्ति गर्ने तरिका

सङगठनमा रिक्त भएका पदको पदपूर्ति निम्न २ तरिकाले गर्ने गरिन्छ

१ आन्तरिक पदपूर्ति

२ बाह्य पदपूर्ति

आन्तरिक पदपूर्ति

सङ्गठनमा सेवा भित्रमा कर्र्मचारीको बढुवा गरेर रिक्त पदको पूर्ति गरिका आन्तरिक पदपूर्ति हो । सेवा भित्रका कर्मचारीको बढुवा गर्दा कर्मचारीको कार्र्य सम्पादन मूल्याङ्कन, जेष्ठता, तालिम , शैक्ष्कि योग्यता, नेतृतत्व क्षमता, कार्य क्षमता, अनु्शासन आदिलार्ई आधार मानेर बढुवा गर्र्ने गरिन्छ । आन्तरिक पदपूर्तिले सङ्गठनमा कार्यरत कर्मचारीलाई उत्प्ररित गर्ने गर्दछ ।

बाह्य पदपूर्ति

सेवाभित्रका वा सेवा बाहिरका तर तोकिएको योग्यता पुगेका व्यक्तिलाई प्रतिस्पर्धा गराएर रिक्त पदको पूर्ति गर्ने तरिका बाह्य पदपूर्ति हो । यसमा सबैलाई समान अवसर हुन्छ । तोकिएको योग्यता पुगेका सबै व्यक्ति यसमा सहभागी हन्छन, प्रतिस्पर्धामा सफल भएका व्यक्तिलाई मात्र नियुक्ति गरिन्छ । यो बजारमा गरिने खुला प्रतिस्पर्धा हो । नेपालको निजामती सेवामा लोकसेवा आयोगले खुला प्रतिस्पर्धाको विज्ञापन गर्दछ र सफल उम्मेदवारलाई मात्र नियुक्ति गर्ने व्यवस्था छ । नेपालको निजामती सेवामा रिक्त पदमा पदपूर्ति गर्र्दा आन्रिक पदपूर्ति र बाह्य पदपूर्ति दुवै तरिका अवलम्वन गरिएको छ ।

११..सामाजिक रुपान्तरणका कारण र विशेषताहरु उल्लेख गर्नुस् ।

- समाज: व्यक्तिहरुको समूह जहाँ ति व्यक्तिहरु विच आपसी सम्बन्ध र अन्तर्क्रिया हुने गर्दछ । अन्तर्क्रियाको आधारमा बनेको अमुर्त संरचना नै समाज हो ।
संस्कृति : पिता पुर्खा वा परम्परादेखि चलिआएको रहनसहन, विचार, आचरण, सभ्यता, ज्ञान जस्ता कुराहरुको सामूहिक योग नै संस्कृति हो । संस्कृति मानवीय व्यवहारलाई निर्देशित गर्ने माध्यम हो ।

रुपान्तरण : उद्योगको विकास, व्यापारमा विस्तार, सांस्कृतिक आदानप्रदान, राजनैतिक विकास, संचारप्रविधिमा आएको परिवर्तन आधुनिकीकरण, विश्वव्यापिकरणमा आएको परिवर्तन नै रुपान्तरण हो । भौतिक बस्तु र सामाजिक सम्बन्धको वीचमा परस्पर फरकपन नै रुपान्तरण हो ।

 सामाजिक रुपान्तरण : सामाजिक व्यवहार, चालचलन, मुल्यमान्यता तथा सामाजिक मान्यतामा आएको फेरबदल नै सामाजिक रुपान्तरण हो ।अर्को अर्थमा सामाजिक संरचना, सामाजिक मान्यता, सामाजिक सम्बन्ध र सामाजिक संगठनको रुपमा आउने परिवर्तनलाई सामाजिक रुपान्तरण भनिन्छ ।
सामाजिक रुपान्तरणका विशेषताहरु
Universal
Continuous process
No Limitation/boundary
Dynamic process

समाजिक रुपान्तरणको गति एकनास हुदैन
Can’t forecast

नेपाली परिवेशमा मध्यपश्चिममा घुमन्ते जीवन विताइरहेका राउटेहरुको लवाइखवाइमा आएको परिवर्तनलाई सामाजिक रुपान्तरणको उदाहरणको रुपमा लिन सकिन्छ ।

सांस्कृतिक रुपान्तरण:
समाजमा रहेका मूल्यमान्यता, रहनसहन, भेषभुषा, रीतिरिवाज जस्ता कुराहरुको हस्तान्तरणको क्रममा त्यसको परम्परागत ढाँचामा आएको परिवर्तन नै साँस्कृतिक रुपान्तरण हो । संस्कृतिको विकास, प्रसार, रुपान्तरण, नै साँस्कृतिक रुपान्तरणको कारक हो ।

सामाजिक तथा सांस्कृतिक रुपान्तरणका कारणहरुः-
- शिक्षा र चेतनामा बृद्धि
- योजनाबद्ध प्रयास/ विकास
- प्रजातन्त्र र लोकतन्त्र
- जनसंख्यामा परिवर्तन
- सूचना तथा संचारमा आएको परिवर्तन
- आधुनिकरण र विश्वव्यापिकरण
- यातायात र पूर्वाधारको विकास
- आन्दोलन संघर्ष
- औद्योगिकरण

नेपालमा सामाजिक तथा साँस्कृतिक रुपान्तरणका लागि भएका नीतिगत व्यवस्थाः-
- छुवाछुतलाई संबैधानिक रुपमा नै अन्त्य गरी त्यसलाई दण्डनीय मानेको
- मौलिक हकको व्यवस्था
-  नेपाललाई बहुजातिय, बहुभाषिक,………… राष्ट्र भनेको
- राज्यका निर्देशक सिद्धान्त तथा नीतिहरुमा व्याख्या
धर्म निरपेक्षता, हलिया मुक्तिको घोषणा (२०६५ भाद्र २१), कमैया मुक्तिको घोषणा (२०५७ श्रावण २), बिर्ता उन्मुलन (२०१६ सालमा)
- महिला अधिकारको व्यवस्था २००४, २००७, २०१५, २०१९, २०४७, २०६३ सालको संविधान निर्माण
- समावेशीकरणको सिद्धान्त अवलम्बन
- राज्य पुनर्संरचनाको सवालमा पहिचान सहितको अधिकारको संघियताको बहस
- बहुजातिय, बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक राष्ट्र घोषणा
- आरक्षणको व्यवस्था
- दुर्गम क्षेत्रका महिला तथा बालबालिको लागि विशेष छात्रवृति कार्यक्रम
- महिला विकास कार्यक्रम
- विभिन्न भाषा, साँस्कृतिको संरक्षणको लागि संग्राहलय, चाडपर्व विदा तथा संस्थागत विकास
द्वन्द्व पिडित, राउटे, कमैया, वादी समुदायको उत्थानको लागि लक्षित गरि विभिन्न सामाजिक विकास कार्यक्रम ।
- मूलुकी ऐन घोषणा, दास प्रथा, सतिप्रथा अन्त्य, भूमी सुधार ऐन २०२१, सामाजिक व्यवहार सुधार ऐन, २०३३ लागू ।

समस्याहरुः-
- सामाजिक मूल्य मान्यता र धार्मिक विकास
- सामाजिक चेतनाको कमी/ ठुलो मात्रमा निरक्षर
- लैङ्गिक, जातिय तथा वर्गिय विभेद
- फितलो प्रशासनिक/ संस्थागत संयन्त्र
- उपयुक्त नीतिको अभाव
- विद्यालयस्तरको पाठ्यक्रममा यस्ता विषयलाई समेट्न नसक्नु ।
- राज्यका तर्फबाट संचालित कार्यक्रम प्रभावकारी नहुनु
- आर्थिक समस्या
- नेपालको भौगोलिक बनौटमा रहेको विविधता
- व्यक्तिगत स्वार्थ र हस्तक्षेपका आधारमा ऐन नियम परिवर्तन ।

१२... पारदर्शिता सुशासनको आधार स्तम्भ हो । उदाहरणसहित उल्लेख गर्नुहोस् । (ना.सु-२०७४)

- राज्य प्रणालीमा सरोकारवालाको संक्रिय एवम् सार्थक सहभागिता गराई शासन व्यवस्थालाई जनमुखी बनाउने कार्य सुशासन हो । पारदर्शिताले राज्य संयन्त्रका हरेक काम कारबाही, साधनस्रोत एवम् अवसरमा सरोकारवाला सबै जनताको सहज पहुँच बढाउँछ । यसबाट सरकारका आर्थिक एवम् प्रशासनिक निर्णय जनअपेक्षा अनुरुप हुन पुग्दछन् । भ्रष्टाचार नियन्त्रणमा सहयोग पुग्दछ । सरकारी निकाय जनताप्रति जिम्मेवार र जवाफदेही हुन्छन् । निर्णय प्रक्रियामा सहभागिता बढ्छ । स्रोतसाधन अवसरको न्यायोचित वितरण हुन्छ । सरकारले विगतमा के गरेको छ, वर्तमानमा के गरिरहेको छ र अब भविष्यमा के गर्दैछ भन्ने कुराको सम्पूर्ण जानकारी जनताले नियमित प्राप्त गर्दछन् र सरकारप्रति विश्वस्त हुन्छन् । जनताको निगरानी र बढ्दो चासोले सरकारी काम कारबाही विधिपूर्वक सम्पन्न हुन पुग्दछ । सेवाग्राही एवम् उपभोक्ताका अधिकार स्थापित हुँदै जान्छन् । यसबाट समग्र शासन प्रणाली सुदृढ र जनमुखी हुन पुग्दछ । जस्तैः कार्यालयमा नागरिक बडापत्रको अनिवार्य व्यवस्थाले सेवा प्रवाहमा छिटो छरितोपन ल्याउन सहयोग गरेको छ । सूचना अधिकारीको व्यवस्थाले सार्वजनिक सरोकारका विषयमा सहज पहुँच बढाउन मद्दत गरेको छ । कार्यालयको आय, व्यय, आर्थिक कारोवार लगायतका निर्णय सार्वजनिक गर्नुपर्ने व्यवस्थाले भ्रष्टाचार नियन्त्रणमा केही सहयोग गरेको छ । त्यसैले पारदर्शितालाई सुशासनको आधार स्तम्भ हो भन्न सकिन्छ ।

१३.नेपालको संविधान अनुसार निर्वाचन आयोगको काम, कर्तव्य र अधिकार के–के हुन् ?

- नेपालको संविधानको धारा २४६ अनुसार निर्वाचन आयोगको काम, कर्तव्य र अधिकार निम्नानुसार छन्ः

– राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपति, सङ्घीय संसद्का सदस्य, प्रदेश सभाका सदस्य, स्थानीय तहका सदस्यको निर्वाचनको सञ्चालन, रेखदेख, निर्देशन र नियन्त्रण गर्ने,

– निर्वाचनको प्रयोजनका लागि मतदाता नामावली तयार गर्ने,

– उम्मेदवारीको मनोनयन दर्ता भइसकेको तर निर्वाचन परिणाम घोषणा भइ नसकेको अवस्थामा कुनै उम्मेदवारको योग्यता सम्बन्धमा कुनै प्रश्न उठेमा त्यसको निर्णय गर्ने,

– आफ्नो काम, कर्तव्य र अधिकारमध्ये कुनै काम, कर्तव्य र अधिकार प्रमुख निर्वाचन आयुक्त, कुनै निर्वाचन आयुक्त वा सरकारी कर्मचारीलाई तोकिएको शर्तको अधीनमा रही प्रयोग तथा पालन गर्नेगरी प्रत्यायोजन गर्न सक्ने,

– अन्य काम, कर्तव्य र अधिकार तथा कार्याविधि सङ्घीय कानुन बमोजिम हुने,,

१४... नेपालको आर्थिक विकासमा निजी क्षेत्रले खेल्ने भूमिकाबारे छोटकरीमा उल्लेख गर्नुहोस् ।

- उच्च, दिगो, फराकिलो, समावेशी एवम् न्यायिक आर्थिक वृद्धि आर्थिक विकास हो । नेपालको संविधान, २०७२ को धारा ५१ (घ) (१) मा सार्वजनिक, नीजि र सहकारी क्षेत्रको सहभागिता र स्वतन्त्र विकासमार्फत राष्ट्रिय अर्थतन्त्र सुदृढ गर्ने नीति छ । विकास सहायता नीति, २०७१ ले निजी क्षेत्रलाई विकासको एक साझेदारका रूपमा स्वीकार गरेको छ । चालू योजनाले विकासमा निजी क्षेत्रको भूमिका प्रस्ट गरेको छ । सरकारले गरेको यस व्यवस्थाबाट आर्थिक विकासका तीन संवाहक सरकार, सहकारी र निजी क्षेत्रमध्ये निजी क्षेत्रको पनि महत्वपूर्ण भूमिका हुन्छ भन्ने प्रस्ट हुन्छ । यसले मुलुकको आर्थिक विकासमा खेल्ने भूमिकालाई निम्न बुँदामा उल्लेख गर्न सकिन्छः

– वस्तु तथा सेवाको उत्पादन र उत्पादकत्व वृद्धि गर्ने,

– रोजगारी सिर्जना गर्ने,

– स्वच्छ प्रतिस्थापन गरी निर्यात वृद्धि गर्ने,

– मूल्य वृद्धि नियन्त्रणमा सहयोग गर्ने,

– आयात प्रतिस्थापन गरी निर्यात वृद्धि गर्ने,

– आफूमा भएको ज्ञान, सीप, अनुभव एवम् पुँजीको अधिकतम प्रयोग गर्ने,

– मुलुकमा नयाँ नयाँ प्रविधि भित्र्याउने,

– विदेशी मुन्द्रा आर्जन गर्ने,

– कानुन अनुसार कर तिरेर राजस्व सङ्कलनमा योगदान गर्ने,

– जनशक्ति, कृषि, उद्योग, व्यापार, पर्यटन आदिको विकास गर्न लगानी वृद्धि गर्ने,

– सामाजिक उत्तरदायित्व पूरा गर्ने,

– मुलुकको आर्थिक, सामाजिक रूपान्तरणमा सहयोग गर्ने,

– सरकार र सहकारी क्षेत्रसँग समन्वय गरी कार्य गर्ने

१५..नेपालको संविधानमा सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय तह बीचको अन्तरसम्बन्धलाई के–कसरी व्यवस्थित गरिएको छ ? चर्चा गर्नुहोस् । IMP....

- नेपालको संविधानको भाग २०, धारा २३१ देखि धारा २३७ मा सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय तह बीचको अन्तरसम्बन्धलाई व्यवस्थित गरिएको छ, जसलाई निम्नानुसार चर्चा गर्न सकिन्छः

क.सङ्घ र प्रदेश बीचको व्यवस्थापकीय अन्तरसम्बन्ध धारा २३१:

– सङ्घीय कानुन नेपालभर वा नेपालको कुनै क्षेत्रमा मात्र लागू हुनेगरी बनाउन सकिने,

– प्रदेश कानुन प्रदेशभर वा प्रदेशको कुनै क्षेत्रमा मात्र लागू हुनेगरी बनाउन सकिने,

– सङ्घीय संसद्ले प्रदेशको कानुन बनाउन सक्नेः

दुई वा दुईभन्दा बढी प्रदेशले संविधानको अनुसूची– ६ मा उल्लिखित प्रदेशको अधिकार सूचीको कुनै विषयमा कानुन बनाउन नेपाल सरकार समक्ष अनुरोध गरेमा सङ्घीय संसद्ले कानुन बनाउन सक्ने, त्यस्तो कानुन सम्बन्धित प्रदेशको हकमा मात्र लागू हुने,

ख. सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय तह बीचको सम्बन्धका सिद्धान्त (धारा २३२):

सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय तह बीचको सम्बन्ध निम्न सिद्धान्तमा आधारित हुनेः

क. सहकारिताको सिद्धान्त,

ख. सहअस्तित्वको सिद्धान्त,

ग. समन्वयको सिद्धान्त

ग.सङ्घले प्रदेशमाथि गर्ने नियन्त्रण तथा निर्देशन (धारा २३२):

१. नेपाल सरकारले प्रदेश मन्त्रिपरिषद्लाई आवश्यक निर्देशन दिन सक्ने

राष्ट्रिय महत्वका विषयमा र प्रदेशबीच समन्वय गर्नुपर्ने विषयमा प्रदेश मन्त्रिपरिषद्लाई नेपाल सरकारले आवश्यक निर्देशन दिन सक्ने, त्यस्तो निर्देशनको पालन गर्नु सम्बन्धि प्रदेश मन्त्रिपरिषद्को कर्तव्य हुने,

२. राष्ट्रपतिले सचेत, निलम्बन वा विघटन गर्न सक्ने

कुनै प्रदेशमा नेपालको सार्वभौमसत्ता, भौगोलिक अखण्डता, राष्ट्रियता वा स्वाधीनतामा गम्भीर असर पर्ने कार्य भएमा राष्ट्रपतिले त्यस्तो प्रदेश मन्त्रिपरिषद्लाई आवश्यकता अनुसार सचेत गराउन, प्रदेश मन्त्रिपरिषद् र प्रदेश सभालाई बढीमा छ महिनासम्म निलम्बन गर्न वा विघटन गर्न सक्ने,

३. निलम्बन वा विघटन सङ्घीय संसद्को बहुमतबाट अनुमोदन गराउनुपर्ने

कुनै प्रदेश मन्त्रिपरिषद् र प्रदेश सभा निलम्बन वा विघटन गरेकोमा त्यस्तो कार्य ३५ दिनभित्र सङ्घीय संसद्को तत्काल कायम रहेको सम्पूर्ण सदस्य सङ्ख्याको बहुमतबाट अनुमोदन गराउनुपर्ने यसरी गरिएको विघटन सङ्घीय संसदबाट अनुमोदन भएमा त्यस्ता प्रदेशमा छ महिनाभित्र प्रदेश सभाको निर्वाचित हुने तर सङ्घीय संसद्बाट अनुमोदन नभएमा त्यस्तो निलम्बन वा विघटन स्वतः निष्क्रिय हुने,

४. सङ्घीय शासन कायम रहने

यसरी गरिएको निलम्बन सङ्घीय संसद्बाट अनुमोदन भएमा त्यस्तो निलम्बनको अवधिभर र प्रदेश सभाको निर्वाचन नभए सम्मका लागि त्यस्तो प्रदेशमा सङ्घीय शासन कायम रहने, सङ्घीय शासन कायम रहेको अवस्थामा सङ्घीय संसद्ले अनुसूची–६ बमोजिमको प्रदेशको अधिकार सूचीमा परेको विषयमा कानुन बनाउन सक्ने, त्यस्तो कानुन सम्बन्धित प्रदेश सभाले अर्को कानुन बनाई खोरेज नगरेसम्म बहाल रहने,

घ. नेपाल सरकारले आफैँ वा प्रदेश सरकार मार्फत सहयोग गर्न र निर्देशन दिन सक्ने (धारा २३२)

गाउँ कार्यपालिका वा नगर कार्यपालिकालाई नेपाल सरकारले आफैँ वा प्रदेश सरकार मार्फत सहयोग गर्न र निर्देशन दिन सक्ने, त्यस्तो निर्देशनको पालन गर्नु गाउँ कार्यपालिका वा नगर कार्यपालिकाको कर्तव्य हुने,

ङ. प्रदेश–प्रदेश बीचको सम्बन्ध (धारा २३३):

१. कानुन कार्यान्वयनमा सहयोग गर्र्नुपर्नेः

– एक प्रदेशले अर्को प्रदेशको कानुनी व्यवस्था, न्यायिक एवम् प्रशासकीय निर्णय वा आदेशको कार्यान्वयनमा सहयोग गर्नुपर्ने,

२. सूचना आदानप्रदान गर्न सक्नेः

– एक प्रदेशले अर्को प्रदेशसँग साझा चासो, सरोकार र हितको विषयमा सूचना आदानप्रदान गर्न सक्ने,

३. आपसी सहयोग विस्तार गर्न सक्नेः

– एक प्रदेशले अर्को प्रदेशसँग आफ्नो कार्य र विधायनका बारेमा आपसमा अमन्वय गर्न र आपसी सहयोग विस्तार गर्न सक्ने,

४. बासिन्दालाई समान सुरक्षा र सुविधा उपलब्ध गराउनुपर्ने,

– एक प्रदेशले अर्को प्रदेशको बासिन्दालाई आफ्नो प्रदेशको कानुन बमोजिम समान सुरक्षा, व्यवहार र सुविधा उपलब्ध गराउनुपर्ने,

 च. राजनीतिक विवाद समाधान प्रक्रिया

१. सङ्घ र प्रदेशबीच तथा प्रदेश–प्रदेश बीच उत्पन्न राजनीतिक विवाद समाधान गर्न प्रधानमन्त्रीको अध्यक्षतामा अन्तर प्रदेश परिषद्को व्यवस्था (धारा २३४)

क) प्रधानमन्त्री – अध्यक्ष

ख) नेपाल सरकारको गृहमन्त्री – सदस्य

ग) नेपाल सरकारको अर्थमन्त्री – सदस्य

घ) सम्बन्धित प्रदेशको मुख्यमन्त्री – सदस्य

अन्तर प्रदेश परिषद्को बैठक आवश्यकता अनुसार बस्ने,

अन्तर प्रदेश परिषद्ले आफ्नो बैठकमा विवादको विषयसँग सम्बन्धित नेपाल सरकारको मन्त्री र सम्बन्धित प्रदेशको मन्त्री तथा विशेषज्ञलाई आमन्त्रण गर्न सक्ने,

अन्तर प्रदेश परिषद्को बैठक सम्बन्धी कार्यविधि सो परिषद् आफैँले निर्धारण गरे बमोजिम हुने,

२. प्रदेश, गाउँपालिका वा नगरपालिका बीच कुनै राजनीतिक विवाद उत्पन्न भएमा प्रदेश सभाले सम्बन्धित विवाद उत्पन्न भएमा प्रदेश सभाले सम्बन्धित गाउँपालिका, नगरपालिका र जिल्ला समन्वय समितिसँग समन्वय गरी त्यस्तो विवादको समाधान गर्न सक्ने विवाद समाधान गर्ने प्रक्रिया र कार्यविधि प्रदेश कानुन बमोजिम हुने, (धारा २३५)

छ. अन्तर प्रदेश व्यापार (धारा २३६):-

एक प्रदेश तथा स्थानीय तहबाट अर्को प्रदेश तथा स्थानीय तहको क्षेत्रमा हुने वस्तुको ढुवानी, सेवा विस्तारमा कुनै किसिमको बाधा अवरोध गर्न नपाइने, कुनै कर, शुल्क, दस्तुर, महसुल लगाउन नपाइने, कुनै किसिमको भेदभाव गर्न नपाइने।

१६..निजामती कर्मचारीको तलब भत्ता के–कसरी पुनरावलोकन हुन्छ ? उल्लेख गर्नुहोस् ।

- निजामती सेवा ऐन, २०४९ अनुसार निजामती कर्मचारीको तलब, भत्ता र अन्य सुविधा पुनरावलोकन गर्न मुख्य सचिवको अध्यक्षतामा एक तलब भत्ता पुनरावलोकन समिति गठन गरी उक्त समिति गठन गरी उक्त समितिको काम, कर्तव्यको व्यवस्था छ । 

जसलाई निम्नानुसार उल्लेख गर्न सकिन्छः

१. मुख्य सचिव अध्यक्ष

२. अर्थ सचिव सदस्य

३. सामान्य प्रशासन मन्त्रालयको सचिव सदस्य

 यस समितिको सचिवालयको काम सामान्य प्रशासन मन्त्रालयले गर्ने व्यवस्था छ ।

त्लब भत्ता पुनरावलोकन समितिको काम, कर्तव्य:-

क) प्रत्येक वर्ष उपभोक्ता मूल्य सूचीको आधारमा महँगी भत्ता निर्धारण गरी सिफारिस गर्ने,

ख) प्रत्येक ३ वर्षमा निम्न पक्षलाई आधार बनाई तलब भत्ता र अन्य सुविधा पुनरावलोकन गर्ने,

१. राजस्व बृद्धिदर,

२. कुल दरबन्दी सङ्ख्या,

३. विगत ३ वर्षमा मूल्य सूचीको आधारमा प्रदान गरिएको महँगी भत्ता।

१७... नेपालमा हालसम्म जारी भएका संविधानको नाम उल्लेख गर्दै पूर्ववर्तित संविधानसभा वर्तमान संविधानमा रहेका पृथक व्यवस्था उल्लेख गर्नुहोस् ।

- नेपालमा हालसम्म देहायका सातवटा संविधान जारी भएका छन्ः

१. नेपाल सरकार वैधानिक कानुन, २००४

२. नेपाल अन्तरिम शासन विधान, २००७

३. नेपाल अधिराज्यको संविधान, २०१५

४. नेपालको संविधान, २०१९

५. नेपाल अधिराज्यको संविधान, २०४७

६. नेपालको अन्तरिम संविधान, २०६३

७. नेपालको संविधान (२०७२)

      लागू हुन सकेन अरु सबै संविधान लागू भएका छन् । २००७ सालको संविधानले राणा शासनको अन्त्य गर्यो, २००७ सालदेखि २०१९ सालसम्म राजतन्त्रको भूमिका नेपालको शासन व्यवस्थामा थियो तर २०१९ सालको संविधानले नेपालमा सक्रिय राजतन्त्रको वकालत गर्यो र यो २०४७ सालसम्म रह्यो । २०४७ सालको संविधानले नेपालको सक्रिय राजतन्त्रालाई संवैधानिक राजतन्त्रमा रुपान्तरण गर्यो । २०६३ सालको संविधानले नेपालमा राजतन्त्रको अन्त्य गरी गणतन्त्रको घोषणा गर्यो, २०७२ सालको संविधानले गणतन्त्रलाई थप संस्थागत गर्यो, यसले नेपाललाई सङ्घीय राज्यमा रुपान्तरण गरी सात प्रदेश र तद अनुसारका जिल्लाको समेत व्यवस्था गर्यो । यो संविधान सभाबाट बनेको पहिलो संविधान हो । सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय तह गरी ३ वटा सरकारको परिकल्पना गरेको यो संविधान आफैँमा व्यापक बृहत एवम् समावेशी छ । गणतन्त्र, सङ्घीयता, धर्म निरपेक्षता एवम् समावेशिता या संविधानको मुख्य विशेषता नै हो । ३५ भाग, ३०८ धारा र ९ अनुसूचीमा व्यवस्थित गरिएको यो संविधान अगाडिका अरु संविधानभन्दा आकारको दृष्टिकोणले पनि ठूलो छ । यसमा मौलिक हक थप गरी ३१ व्टा पुगेका छन्, संवैधानिक निकाय थपेर १३ वटा पुगेका छन् ।

 यी व्यवस्था पूर्ववर्तित संविधानभन्दा वर्तमान संविधानमा रहेका पृथक व्यवस्था हुन् अरु पृथक व्यवस्था निम्न छन्ः

– गैरआवासीय नागरिकताको व्यवस्था,

– नागरिकका कर्तव्यको व्यवस्था,

– प्रधानमन्त्री भएको दुई वर्षसम्म अविश्वासको प्रस्ताव पेस गर्न नसकिने, अविश्वासको प्रस्ताव पेस गर्दा वैकल्पिक प्रधानमन्त्रीको प्रस्ताव पनि सँगै पेस गर्नुपर्ने व्यवस्था,

– सङ्घीय मन्त्रिपरिषद्मा प्रधानमन्त्रीसहित बढीमा २५ जना र प्रदेश मन्त्रिपरिषद्मा मुख्यमन्त्रीसहित प्रदेश सभाका कुल सदस्य सङ्ख्याको २० प्रतिशतभन्दा बढी नहुने गरी मन्त्री रहने व्यवस्था गरी मन्त्रिपरिषद्को अधिकतम सङ्ख्या संविधानमा नै तोकिएको,

– व्यवस्थापिकामा कम्तीमा ३३ प्रतिशत महिला हुनुपर्ने व्यवस्था,

– प्रत्येक वर्षको जेठ १५ गते संसद्मा बजेट पेस गर्नुपर्ने व्यवस्था,

– स्थानीय तहबारे संविधानमा स्पष्ट व्यवस्था

– राष्ट्रपति उपराष्ट्रपति सभामुख उपसभामुख फरक लिङ्गको हुनुपर्ने व्यवस्था,

– निर्वाचनमा पराजित व्यक्ति मन्त्री हुन नपाउने व्यवस्था।

१८.नेपालको संविधानमा प्रदेश प्रमुख सम्बन्धी के–कस्तो व्यवस्था छ ? चर्चा गर्नुहोस् ।

-  नेपालको संविधानको भाग १३ मा प्रदेश कार्यपालिका र भाग १४ मा प्रदेश व्यवस्थापिका सम्बन्धी व्यवस्था छ । यी व्यवस्था अनुसार प्रदेश प्रमुख नेपाल सरकारको प्रतिनिधि हुने र निजको नियुक्ति राष्ट्रपतिबाट हुने व्यवस्था छ । सङ्घीय संसद्मा प्रदेश प्रमुखको भूमिका हुने व्यवस्था देखिन्छ । नेपालको भूमिका हुने व्यवस्था देखिन्छ । नेपालको राष्ट्रपति सङ्घीय संसद् र प्रदेश सभाका सदस्यबाट निर्वाचित हुनुपर्ने व्यवस्था छ भने प्रदेश प्रमुख मन्त्रिपरिषद्को सिफारिसमा राष्ट्रपतिबाट नियुक्त हुने र प्रदेश प्रमुखको पदावधि ५ वर्षको भए पनि सो अगावै राष्ट्रपतिले निजलाई पदमुक्त गर्न सक्ने व्यवस्थाले सङ्घीय प्रणालीमा केन्द्रको नियन्त्रण प्रदेशमाथि हुने भएको देखिन्छ ।

प्रदेश प्रमुखको काम, कर्तव्य र अधिकार

– प्रदेश सभामा बहुमत प्राप्त संसदीय दलको नेतालाई मुख्य मन्त्री नियुक्ति गर्ने,

– मुख्य मन्त्रीको सिफारिसमा मन्त्रिपरिषद् गठन गर्ने,

– प्रदेशको मुख्य मन्त्री र मन्त्रीलाई शपथ खुवाउने,

– प्रदेश मन्त्रीको बैठकलाई सम्बोधन गर्ने

– विधेयक प्रमाणीकरण गर्ने,

– अध्यादेश जारी गर्ने

– मुख्य मन्त्रीले पदबाट दिएको लिखित राजीनामा स्वीकृत गर्ने,

– सङ्घीय शासन लागू भएको कारणबाट प्रदेश कार्याकारिणी कायम नरहेमा नेपाल सरकारको निर्देशन बमोजिम प्रदेशको कार्यकारिणी अधिकार प्रयोग गर्ने ।

प्रदेश प्रमुखको योग्यताः

क) सङ्घीय संसद्को सदस्य हुन योग्य भएको,

ख) ३५ वर्ष उमेर पूरा भएकको,

ग) कुनै कानुनले अयोग्य नभएको,

प्रदेश प्रमुखको शपथः

प्रदेश प्रमुखले आफ्नो कार्यभार सम्हाल्नुअघि सङ्घीय कानुन बमोजिम राष्ट्रपति समक्ष पद तथा गोपनीयताको शपथ लिनुपर्ने,

मुख्यमन्त्रीले प्रदेश प्रमुखलाई जानकारी दिनेः

क) प्रदेश मन्त्रिपरिषद्का निर्णय,

ख) प्रदेश सभामा पेश गरिने विद्येयक,

ग) उल्लिखित विषयमा प्रदेश प्रमुखले जानकारी मागेको अन्य आवश्यक विवरण,

घ) प्रदेशको समसामयिक परिस्थिति ।

प्रदेश प्रमुखको पद रिक्त हुने अवस्थाः

क) निजले राष्ट्रपति समक्ष लिखित राजीनामा दिएमा,

ख) निजको ५ वर्षको पदावधि समाप्त भएमा वा सो अगावै राष्ट्रपतिले निजलाई पदमुक्त गरेमा,

ग) निजको मृत्यु भएमा,

– कुनै प्रदेशको प्रदेश प्रमुखको पद रिक्त भएको अवस्थामा प्रदेश प्रमुखको नियुक्ति नभए सम्मका लागि राष्ट्रपतिले अर्को कुनै प्रदेशको प्रदेश प्रमुखलाई त्यस्तो प्रदेशको समेत कामकाज गर्नेगरी तोक्न सक्ने ।

१९..,स्थानिय सरकार भनेको के हो ? स्थानिय सरकारको आवश्यकता किन पर्दछ ? लेख्नुहोस् ।

- स्थानीय क्षेत्रको शान्तिसुरक्षा‚ विकास एवं प्रशासन स्थानीय क्षेत्रकै निर्वाचन प्रतिनिधिद्वारा सञ्चालन गर्ने सरकारलाई स्थानीय सरकार भनिन्छ । स्थानियक सरकार स्थानीय संस्थाबाट गरिने शासन हो‚ जसमा जनताबाट निर्वाचित प्रतिनिधि हुन्छन् । केन्द्रीय सरकारको सामान्य नियन्त्रण र निर्देशन भए पनि तोकिएको विषयमा आफ्नो क्षेत्रभित्र स्थानीय सरकारको पूर्ण अधिकार र उत्तरदायित्व हुने गर्दछ । केन्द्रीय सरकारले समग्र देश र स्थानीय सरकारवीच समन्वय र नियन्त्रण गर्दछ भने स्थानीय सरकारले आफ्नो क्षेत्रभित्र समन्वय र नियन्त्रण गर्दछ । एउटा देशमा केन्द्रीय सरकार एउटा मात्र हुन्छ भने स्थानीय सरकार एकभन्दा बढी हुने गर्दछ । नेपालमा गा.वि.स.‚ नगरपालिका र जि.वि.स. लाई स्थानीय सरकारका रुपमा लिने गरिन्छ ।

स्थानिय सरकारको आवश्यकता

स्थानीयस्तरमा जनचाहना अनुरुपका आवश्यकता पूर्ति गर्न‚

स्थानीय नेतृत्वको विकास गर्न‚

स्थानीय तहमा छरिएर रहेको शक्तिलाई एकीकृत गरी परिचालन गर्न‚

स्थानीय साधन स्रोत‚ सीप‚ प्रविधि‚ क्षमता एमं अनुभवको अधिकतम परिचालन गर्न‚

लोकतन्त्रको स्थानीयस्तरदेखी नै संस्थागत विकास गर्न‚

स्थानीय जनतामा राजनीतिको व्यवहारीक ज्ञान बृद्धि गर्न‚

स्थानीयस्तरको योजना व्यवस्थापन (योजना पहिचान‚ तर्जुमा‚ कार्यान्वयन‚ अनुगमन‚ प्रतिफल बाँडफाँड) मा स्थानीय निकायलाई नै जिम्मेवार र जवाफदेही बनाउन‚

शासन व्यवस्थापनमा जनताको सहभागिता प्रवर्द्धन गर्न‚

जनतालाई स्थानीय स्तरमा नै सेवा सुविधा उपलब्ध गराउन‚

स्थानीय तहबाट नै शुशासनको स्थापना गर्न ।

२०.अधिकार प्रत्यायोजन र अधिकार निक्षेपणमा भिन्नत केकस्ता भिन्नता छन् । उल्लेख गर्नुस् 

-.अधिकार प्रत्यायोजन र अधिकार निक्षेपण सङ्गठनका आधारभूत सिद्धान्त हुन् । यी विकेन्द्रीकरणका रुप पनि हुन् । यी बीच विविध भिन्नता छ । जसलाई निम्नानुसार देखाउन सकिनछ ः

अधिकार प्रत्यायोजन

१. माथिल्लो निकाय वा पदाधिकारीले आफूमा भएको केही प्रशासनिक अधिकार तल्लो निकाय वा पदाधिकारीलाई हस्तान्तरण गर्ने कार्यलाई अधिकार प्रत्यायोजन भनिन्छ । यो प्रशासनिक निर्णय हो ।

२. माथिल्लो निकाय वा पदाधिकारी स्वयंको कार्यबोझ कम गर्नु, मातहतका कर्मचारीलाई जिम्मेवार बनाउनु तथा सेवा प्रवाहलाई छिटोछरितो बनाउनु यसके उद्देश्य हो ।

३. यो Principle या Hierarchy सिद्धान्तसँग सम्बन्धित छ ।

४. यसमा कानुनअनुसार अधिकार प्रत्यायोजन गरिन्छ ।

५. यसमा प्रत्यायोजित अधिकार सजिलै फिर्ता लिन सकिन्छ । जवाफदेहिता तलबाट माथि जान्छ, अधिकार प्रत्यायोजनकर्ता नै जबाफदेही हुनुपर्दछ ।

६. प्रमुख जिल्ला अधिकारीले नागरिकता जारी गर्ने कार्य सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारीलाई हस्तान्तरण गर्नु अधिकार प्रत्यायोजन हो ।

अधिकार निक्षेपण

१. केन्द्र सरकारले स्थानिय सरकारलाई प्रशासनिक, राजनैनीतिक एवं वित्तीय अधिकार हस्तान्तरण गर्ने कार्यलाई अधिकार निक्षेपण भनिन्छ । यो राजनीतिक निर्णय हो ।

२. स्थानीय निकायलाई Self-Decision making, self-Control/Self-Management गर्न सक्षम बनाउनु यसको उद्देश्य हो ।

३. यो Principle या Subsidiary सिद्धान्तसँग सम्बन्धित छ ।

४. यसमा कानुनसहित अधिकार निक्षेपण गरिन्छ ।

५. यसमा जबाफदेहिता माथिबाट तल जान्छ । अधिकार प्रयोगकर्ता नै जवाफदेही हुनुपर्दछ । निक्षेपित अधिकार सजिलै फिर्ता लिन सकिँदैन ।

६. स्थानीय निकाय जिल्ला विकास समिति, नगरपालिका र गाउँ विकास समितिलाई स्थानिय स्वायत्त शासन ऐन, २०५५ को व्यवस्था गरी ऐनसहित अधिकार हस्तान्तरण गर्ने कार्य अधिकार निक्षेपण हो ।

२१.कर्मचारीतन्त्र भनेको के हो ? लेख्नुहोस्।

- संगठन संरचनामा आवद्ध भई ऐन नियम कानुनको निष्पक्ष कार्यान्वयन गरी देश र जनताको निरन्तर सेवा गर्ने कर्मचारिको पेशागत समुहलाई कर्मचारितन्त्र भनिन्छ । कर्मचारीतन्त्र सङ्गठानात्मक स्वरुप हो‚ जसले वैधानिक अधिकारको विवेकपूर्ण प्रयोग गरी कार्यसम्पादन गर्दछ । कर्मचारीतन्त्र अर्थात Bureaucracy

शब्दकव सर्वप्रथम प्रयोग फ्रान्सका अर्थशास्त्री V.D. Gournay ले गरेको पाइन्छ । यसबारे धेरै विद्वानले कलम चलाए पनि यसलाई नजिकबाट जर्मनका समाजशास्त्री Max Waber ले उल्लेख गरेका छन् । उनले कर्मचारीतन्त्रको परिभाषा नगरी विशेषताबाट विषयबस्तु प्रष्ट पारेका छन् ।

पदसोपानमा रहनु‚ लिखित निर्णय गर्नु‚ योग्यताका आधारमा कर्मचारिकव चयन हुनु‚ राजनीतिप्रति तटस्थ रहनु‚ सरकारका नीति तथा कार्यक्रमप्रति प्रतिबद्ध रहनु‚ कार्य विभाजन गर्नु‚ तलबभत्ताकव व्यवस्था‚ अनुशासन आचरणको पालना‚ नोकरीको सुरक्षा आदि कर्मचारीतन्त्रका आधारभुत विशेषता हुन् । सरकार सामान्यतया पाँच बर्षमा परिवर्तन भइरहने तर कर्मचारीतन्त्र लामो समयसम्म सेवामा निरन्तर रहने हुँदा यसलाई स्थायी सरकार पनि भनिन्छ । कर्मचरीतन्त्रका सवल पक्ष भए पनि ढिला सुस्ती (Red-Tapism)‚ जिम्मेवारी पन्छाउने

(Hunger of Power)‚ आफूभन्दा माथिकालाई चाकडी गर्ने र तलकालाई दबाउने (Bycycling Policy)‚ प्रक्रियामुखी (Process Oriented)

‚ परम्परावादी जस्ता आरोप लाग्नेगरेको पाइन्छ । सबैलाई समान व्यवहार गर्नुपर्ने सरकारी दायित्व पूरा गर्नुपर्ने‚ तटस्थता‚ निष्पक्षता‚ स्थायित्व एवम् निरन्तरता जस्ता कारणले यो आलोचित तर कहिल्यै विस्थापित गर्न नसकिने एक सरकारी अङ्ग हो । त्यसैले कार्यन्वयनमा देखिने यस्ता कमिकमजोरी हटाई यसले Economy, Efficiency, Effectiveness, Transparency एवम् People Oriented भएर कार्य गर्नुपर्ने देखिन्छ ।

शाखा अधिकृत प्रथम पत्र GK ५० अङ्कका लागी च्याप्टर्वाइज ४५० प्रश उत्तर

शाखा अधिकृत प्रथम पत्र GK ५० अङ्कका लागि च्याप्टर्वाइज ७०० (सातसय) बस्तुगत प्रश्न उत्तर

(साथमा विभिन्न विषयका  थप ८५० बस्तुगत प्रश्न-उत्तर)

जम्मा = १५५०बस्तुगत  प्रश्न

[ सङ्कलक: शंकर निरौला ]

भाग १ सौर्यमण्डल सम्वन्धी जानकारी:

१.. सुर्यबाट सबैभन्दा नजिक र सौर्यमण्डलको सबैभन्दा सानो ग्रह बुध हो।
२..चम्कीलो र तातो ग्रह भनेर शुक्र,रातो ग्रह भनेर मंगललाइ,ग्रहहरुको राजा भनेर बृहस्पतिलाइ र असफल तारा भनेर अरुण ग्रहलाई चिनिन्छ।
३.. गेनिमेड बृहस्पतीको,टिटान शनिको,मिराण्डा अरुणको,फोबोस र डिमोस मंगलको र चन्द्रमा पृथ्वीको उपग्रह हुन ।
४.. हाम्रो सौर्यमण्डलमा 1 सुर्य,8 ग्रह,5पुड्के ग्रहहरु,173 उपग्रह(IAU अनुसार) रहेका छन ।
५.. यम ग्रहलाई सन २००६ को अगस्टबाट ग्रहको सूचिबाट हटाइएको हो ।
६.. सूर्यको नजिकबाट क्रमश टाढा रहेको ग्रहहरु बुध,शुक्र,पृथ्वी,मंगल,बृहस्पती
,शनि,अरुण,बरुण हुन ।
७.. सुर्यबाट पृथ्वी १४ करोड ८८ लाख कि.मी टाढा छ, सुर्यको प्रकाश पृथ्वीसम्म आइपुग्न ८ मिनेट २० सेकेण्ड लाग्छ ।
८.. सुर्यले आपm्नो अक्षमा परिभ्रमण गर्न २५ दिन लाग्दछ ।
९.. International Astronomical union को स्थापना सन १९१९ मा भएको,यसको मूख्यालय फा्रन्सको पेरिसमा रहेको छ ।
१०..सुर्यबाट सबमा पृथ्वीको उपग्रह हुन ।
१२.. प्रायजसो शिशुग्रहहरु मंगल र बृहस्पतिको कक्षबीचमा घुमिरहेका हुन्छन ।
१३... हेलिको पुच्छेतारालाइ खुल्ला आखाले देख्न सकिन्छ ।
१४.. सन १९९८ मा टेम्पल टटल नामको धूमकेतु देखिएको थियो ।
१४.. कालपुरुष शरद क्रृतुमा देखिने तारामण्डल हो ।
१५.. पृथ्वीबाट देखिने सबैभन्दा चम्किलो तारा सिरिअस हो,यसलाई Dog star पनि भनिन्छ ।
१६.. प्रकाशले एक वर्षमा पुरा गर्ने दूरीलाई प्रकाश वर्ष भनिन्छ ।
१७.. सूर्य र पृथ्वीको बिचमा चन्द्रमा आाएर चन्द्रमाको छाया पृथ्वीमा परेको अवस्था सुर्यग्रहण हो ।
१८.. डाइनोसरको विनास मध्यजीव महाकल्पको क्रिटेसीयस कालमा भएको थियो ।
२०.. पृथ्वीको केन्दबाट सबैभन्दा बढी दूरीमा रहेको स्थान इक्वेडरको चिम्बोराजो ज्वालामुखी क्षेत्र हो ।
२१.. पृथ्वी १६०० कि.मी प्रतिघण्टाको दरले आफ्नो अक्षमा पश्चिमबाट पूर्वतर्फ घुम्ने गर्दछ ।
२२.. पहिलो अन्तरिक्ष पर्यटक डेनिस टिटो अमेरिकाका हुन ।
२४.. अन्तरिक्षमा मानव पठाउने पहिलो राष्ट रुस हो,उसले सन १९६१ मा भोस्तक १ बाट युरी गागरिनलाई अन्तरिक्षमा पठाएको थियो ।
२५... हेलिको पुच्छेतारालाई सूर्यको परिक्रमा गर्न ७६ वर्ष लाग्दछ ।
२६... चन्द्रमाको गुरुत्ववल पृथ्वीको गुरुत्ववल भन्दा ६ गणा कम छ ।
२७.. ताराको जिवनको अन्त्य तिरको अवस्थालाई न्यूटन स्टार भनिन्छ ।
२८...सुर्यको चुम्बकीय क्षेत्र ११ बर्षमा उल्टने गर्दछ ।
२९..Early Bird भूउपग्रह संग सम्बन्धीत छ ।
३०.. सन १९९४ मा बृहस्पती ग्रहसंग ठोक्कीएर चकनाचुर बनेको पुच्छतारा सुमेकर लेभि हो ।
३१.. पृथ्वी गोलो छ भनेर सवैभन्दा पहिला घोषण गर्ने पाइथागोरस हुन ।
३२.. मार्स वान सन २०११ मा नेदरल्याण्डमा स्थापित संस्था हो यसले मंगलग्रहमा सन २०२५ सम्म वस्ती बसाउने लक्ष्य राखेको छ ।

 भाग 2...विश्वको भूगोल:
३४.. आधुनिक भूगोल विधाका संस्थापक कार्ल रिटर हुन भने वर्तमान मानव भूगोलका जनक Friedrich Ratzel हुन ।
३५.. भूगोल शव्दको प्रयोग गर्ने,पृथ्वीको प्रथम र बैज्ञानिक नक्सा निर्माण गर्ने,अधिक वर्षको अवधारण ल्याउने,पृथ्वीको परिधी पत्तालगाउने, सुर्य र पृथ्वी वीचको दुरी पत्ता लगाउने काम भुगोलका पिता इराटेस्थानिजले गरेका हुन ।
३६.."क्षेत्रफलका हिसावले विश्वका ५ ठूला देश क्रमश रसिया,क्यानडा,अमेरिका,चिन र ब्राजिल हुन ।
३७.. एसिया महादेश सबैभन्दा ठूलो र विषमताको महादेश जहा ४८ राष्ट,अफ्रिका महादेश अध्यारो महादेश जहा ५४ राष्ट,उत्तर अमेरिका महादेश नया संसार जहा २३ राष्ट,दक्षिण अमेरिकामा १२ राष्ट,युरोप महादेश प्रायदीपको प्रयादीप जहा ५० राष्ट,अस्टेलिया महादेश एक देश एक महादेश जहा १४ राष्ट छन ।
३८.. एसियामा—सर्वाधिक होचो भाग मृत सागर,विश्वकै अग्लो पठार पामिर पठार,विश्वकै सबैभन्दा अग्लो स्थानको ताल तिलिचो ताल,विश्वकै सबैभन्दा गहिरो ताल बैकाल ताल,विश्वमा सबैभन्दा वढी टापु भएको देश इन्डोनेसिया,विश्वकै सवैभन्दा अग्लो पर्खाल The great wall of china र १२ भूपरिबेष्टत राष्ट पर्दछन ।
३९.. अफ्रिकामा —भुमध्य रेखाले झण्डै वीचबाट काटेको,सवैभन्दा वढी भाषा बोलिने महादेश,विश्वको सर्वाधिक लामो नदी नाइल,सबैभन्दा ठूलो मरुभूमि सहारा,एटलास पर्वत,१६ भूपरिवेष्टत राष्ट पर्ने गर्छ ।
४०... उत्तर अमेरिका— क्रीष्टोफर कोलम्बसले सन १४९२ मा पत्ता लगाएका,विश्बको सबैभन्दा ठूलो ताजा पानीको ताल सुपेरिएर ताल, एस्ट्रोडोम गुम्बज, पर्ने ।
४१... दक्षिण अमेरिका—विश्वकै सबैभन्दा दक्षिणमा पर्ने शहर पुन्टा एरिनास(चिली), सबैभन्दा लामो एन्डीज पर्वतमा,पाटागोनिया मरुभूमि पर्ने ।
४२.. अन्टार्कटिका—सवैभन्दा पछि पत्ता लागेको महादेश,विश्वको ९० प्रतिशत हिउ यहि पाइने ।
४३.... युरोप —मरुभूमि नभएको महादेश,स्क्यान्डे नेभियन क्षेत्र यहि पर्ने,१८ भूपरिबेष्टीत राष्ट पर्ने ।
४४... अष्ट्रेलिया—जेम्स कुकले नामाकरण गरेका,पुरैभाग दक्षिण गोलाद्घमा रहेको,ऐवेल तस्मानले सन १६४२ मा पत्ता लगाएका,टापुको महादेश,कंगारुको महादेश नामले समेत चिनिने ।
४५.. विश्वमा ५ वटा महासागर रहेका,सबैभन्दा ठूलो र गहिरो महासागर प्रशान्त हो भने दोस्रो गहिरो महासागर हिन्द महासागर हो ।
४६... दक्षिणी ध्रुव नर्वेका एमन्डसेनले सन १९११ मा र उत्तरी ध्रुव अमेरिकाका रर्वट पियरीले सन १९०९ मा पत्ता लगाएका हुन ।
४७.. सवैभन्दा लामो अक्षांस रेखा भूमध्यरेखा हो,यो ० डिग्री अक्षांस रेखा हो ।
४९.. १८० डिग्री देशान्तर रेखा अन्तराष्टिय तिथी रेखा हो ।
५०.. सहारा मरुभूमि अफ्रिकामा,गोबी मरुभूमि मंगोलियामा,अटाकामा चिलीमा,काराकुम तुर्कमेनिस्तानमा,पाटागोनिया मरुभूमि अर्जेन्टीना र चिलीमा,थार भारत र पाकिस्तानमा,कालाहारी बोस्वानामा,भिक्टोरिया अष्टेलियमा पर्दछन ।
५१..सियुम वायु अरविय क्षेत्रमा,सिरेटो सहारा मरुभूमिमा,पम्पेरो दक्षिण अमेरिकामा,टाइफुन पश्चिम प्रशान्त क्षेत्रमा,विलीविली अष्टेलियमा वहने बायुका नाम हुन ।
५३.. निप्पन जापानको, पर्सिया इरानको,गोल्डकोष्ट घानाको,बर्मा म्यानमाको,बाटामिया जाकार्ताको पुराना नाम हुन ।
५४.. भुकम्पको देश जापान,चट्याङको देश भूटान,हजारौ हात्तीको देश लाओस,युरोपको बिरामी टर्कि,नाइल नदीको बरदान इजिप्ट,चिनीको भाडो क्यूवा,आसुको ढोका जेरुसेलम,हराएको शहर पेरु नामले चिनिन्छ ।

बोनस :- १०० प्रश्न उत्तर बिस्वको भूगोल सम्बन्धि:

१. महादेशले पृथ्वीको कति प्रतिशत भुभाग ओगटेको छ ? → २९ प्रतिशत

२. हाम्रो पृथ्वीमा कति वटा महादेश रहेका छन् ?→ सात वटा

३. क्षेत्रफल र जनसंख्याका दृष्टिकोणले विश्वको सबै भन्दा ठूलो महादेश कुन हो ?→ एसिया

४. एसिया महादेशमा कति वटा देश पर्दछन् ?→ ४९ वटा

५. भुगोलका पिता को हुन ? वा जियोग्राफी शब्द पहिलो पटक कसले प्रयो गरेका हुन् ?→ इराटोस्थेनिज

६. एसिया महादेशमा विश्वको कति जनसंख्या रहेको छ ?→ ५४ प्रतिशत

७. विश्वको सबै भन्दा अग्लो पठार पामिर कुन महादेशमा पर्छ ?→ एसिया

८. विश्वको सबै भन्दा ठूलो ताल कुन हो ?→ क्याप्सियन सागर(एसिया)

९. विश्वको सबै भन्दा चिसो ठाउँ बरखोयान्सक कुन महादेशमा पर्छ ?→ एसिया

१०. एसिया महादेशलाई के नामले चिनिन्छ ?→ बिषमताको महादेश

११. एसिया महादेशमा सबै भन्दा बढी चिया उत्पादन हुने देश कुन हो ?→ भारत

१२. एसिया महादेशमा सबै भन्दा बढी हुलाक घर कुन देशमा छन् ?→ भारत

१३. विश्वको दोस्रो ठूलो महादेश कुन हो ?→ अफ्रिका महादेश

१४. कालो÷अध्यारो महादेश उपनामले चिनिने महादेश कुन हो ?→ अफ्रिका महादेश

१५. विश्वको सबै भन्दा ठूलो मरुभुमि कुन हो ?

→सहारा(अफ्रिका महादेश)

१६. विश्वको सबै भन्दा ठूलो स्वर्ण उतपादक नगर कुन हो ?→ जोहान्सवर्ग(अफ्रिका महादेश)

१७. विश्वको सबै भन्दा लामो नदि कुन हो ?→ नाईल(अफ्रिका महादेश)

१८. विविधताको महादेश भन्नाले कुन महादेशलाई चिनिन्छ ?→ अफ्रिका महादेश

१९. विश्वको तेस्रो ठूलो महादेश कुन हो ?→ उत्तर अमेरिका

२०. उत्तर अमेरिका महादेश कसले पत्ता लगाएका हुन् ?→ क्रिस्टोफर कोलम्बस(सन् १४९२)

२१. नयाँ संसार उपनामले कुन महादेशलाई चिनिन्छ ?→ उत्तर अमेरिका

२२. उत्तर अमेरिका महादेशको नामाकरण कसरी गरिएको हो ?→ अमेरिकी विस्पुक्कि नामक साहसी यात्रीको नामबाट

२३. विश्वको सबै भन्दा ठूलो ताजा पानीको ताल कुन हो→ सुपेरियर ताल(उत्तर अमेरिका महादेश)

२४. विश्को सबै भन्दा ठूलो नेसनल पार्क बुड बफेली नेसनल पार्क हो भने, त्यो कुन महादेशमा पर्छ ?→ उत्तर अमेरिका

२५. उत्तर अमेरिकाको शितोष्ण घाँसे मैदानलाई के भनिन्छ ?→ पेयसी

२६. उत्तर अमेरिका महादेशमा पर्ने सबैभन्दा उच्च पर्वत कुन हो ?→ माउण्ट मेकिल्ने

२७. उत्तर अमेरिकाको दक्षिण–पूर्वी किनारामा बहने आँधीलाई के भनिन्छ ?→ हरिकन/टोरनेडो

२८. विश्वको चौथो ठूलो महादेश कुन हो ?→ दक्षिण अमेरिका

२९. विश्वको सबै भन्दा अग्लो स्थानमा रहेको ताल कुन हो ?→ टिटिकाका(दक्षिण अमेरिका)

३०. उत्तर र दक्षिण अमेरिका महादेशलाई केले छुट्याएको छ ?→ पनामा नहर

३१. विश्वको सबैभन्दा ठूलो पर्वत माला कुन हो ?→ एण्डिज पर्वतमाला(अफ्रिका महादेश)

३२. दक्षिण अमेरिकाको अर्जेन्टिनामा फैलिएको घाँसे मैदानलाई के भनिन्छ ?→ पेम्पाज

३३. विश्वको सबै भन्दा उचाईमा रहेको राजधानी कुन हो ?→ बोलिभियाको राजधानी लापाज

३४. दक्षिण अमेरिका महादेशमा रहेका दुई वटा भुपरिवेष्ठित राष्ट्रहरु के–के हुन ?→ बोलिभिया र पराग्वे

३५. विश्वको ठूलो अमेजन नदि कुन महादेशमा पर्दछ ?→ दक्षिण अमेरिका

३६. विश्वको पाँचौ ठूलो महादेश कुन हो ?→ अन्टार्कटिका

३७. सबै भन्दा कान्छो महादेश कुन हो ?→ अन्टार्कटिका

३८. युरोप महादेश विश्वको कतिऔँ ठूलो महादेश हो ?→ छैटौँ

३९. युरोप महादेशमा कति देश पर्दछन् ?→ ५० वटा

४०. युरोप महादेशको सबै भन्दा ठूलो देश कुन हो ?→ रसिया

४१. भित्रि समुद्रहरुले घेरिएको महाद्धीप भन्नाले कुन महादेशलाई बुझिन्छ ?→ युरोप

४२. लामो समुद्र किनार भएको महाद्धीप भन्नाले युरोप महादेशलाई बुझिन्छ भने प्रायद्धीपको प्रायद्धीप भन्नाले कुन महादेशलाई चिनिन्छ ?→ युरोप

४३. 'Bread Basket of the world' भन्नाले कु देशलाई चिनिन्छ ?→ युक्रेन

४४. विश्वको सबै भन्दा सानो महादेश कुन हो ?→ अष्ट्रेलिया

४५. कंगारुको महादेश भन्नाले कुन महादेशलाई चिनिन्छ ?→ अष्ट्रेलिया

४६. अस्टे«ेलिया महादेशको खोज कसले गरेका हुन् ?→ ऐबेल तस्मान र जेम्स कुक

४७. बिचित्रताको महादेश भनेर कुन महादेशलाई चिनिन्छ ?→ अष्ट्रेलिया

४८. अष्ट्रेलिया महादेशको कति भाग मरुभुमि छ ?→ आधा

४९. पृथ्वीको कति भागमा जल सतह रहेको छ ?→ ७१ प्रतिशत

५०. पृथ्वीमा कति वटा महासागर रहेका छन् ?→ पाँच वटा(शुत्र–प्रआहिकुसु)

बोनस: थप ५०

१. शून्य डिग्री देशान्तरलाई के भनिन्छ ?→ प्रधान मध्यान्ह रेखा

२. एक देशान्तरको स्थानिय समयलाई देशभर मानिन्छ भने त्यसलाई के भन्निछ ?→ प्रमाणिक समय

३. नेपालको प्रमाणिक समय के को आधारमा निर्धारण गरिएको छ ?→ गौरीशंकर हिमाल(दोलखा)

४. नेपालको प्रमाणिक समय कहिले देखी निर्धारण गरिएको हो ?→ वि.स.२०४२ बैशाख १

५. नेपालको प्रमाणिक समय अन्तराष्ट्रिय, प्रमाणिक समय(ग्रिनबिच) मिनटाइम) भन्दा कति फरक छ ?→ ५ घण्टा ४५ मिनेट चलाख

६. स्थानिय सयम निकाल्ने हो भने झापामा साढे १ बज्दा कञ्चनपुरमा कति बज्छ ?→ १ बज्छ(८ डिग्री फरक छ)

७.उचाई वा गहिराई बिचको दुरीलाई के भनिन्छ ?→ लम्बवत(Vertical)

८. समतलका दुई स्थान बिचको दुरीलाई के भनिन्छ ?→ क्षैतिज(Horizental)

९. विश्वका सर्वाधिक उच्च १०९ पर्वतहरु मध्ये कतिवटा हिमालय पर्वतमालामा पर्छन् ?→ ९६

१०. समुद्र भित्रको सबैभन्दा लामो पर्वतमाला कुन हो ?→ कर्डिलेरा पर्वत

११. विश्वको सबैभन्दा लामो पर्वत माला कुन हो ?→ एण्डिज

१२. विश्वको सर्वाधिक उच्च टापु(पर्वत शिखर) कु हो ?→ जाजा पिक

१३. विश्वको सबैभन्दा ठूलो ज्वालामुखि पहाड कुन हो ?→ मौनालोआ

१४. हिन्दु देवीदेवताहरुको बासस्थान भएको पर्वत कुन हो ?→ सुमेरु पर्वत

१५. हिन्दु ऋषिमुनीहरुको बासस्थान भएको पर्वत भनेर कुन पर्वतलाई चिनिन्छ ?→ बिन्ध्याचल पर्वत

१६. युरोपेली महादेशको एक मात्र सक्रिय ज्वालामुखि पहाड कुन हो ?→ विसुवियम

१७. समुद्रको पिँधबाट सर्वाधिक उच्च पहाड कुन हो ?→ मौनाकी

१८. विश्वको सर्वाधिक फोटो खिचिएको र चित्रलेखन गरिएको पहाड कुन हो ?→ फुजी(जापान)

१९. ग्रीक देवीदेवताहरुको घर भनेर केलाई चिनिन्छ ?→ माउण्ट ओलम्पस

२०. अमेरिकाका चार जना राष्ट्रपतिहरुको मुखाकृति अंकित हपाड कुन हो ?→ माउण्ट रसमोर

२१. विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथा पुग्ने पहिलो सफल महिला को हुन ?→ जुन्को तावेई(सन् १९७५ मे १६,जापान)

२२. विश्वको सर्वोच्च चुचुरो सगरमाथाको अहिले सम्म कति महिलाले सफल आरोहण गरेका छन् ?→ पाँच

२३. विश्वको सबै भन्दा ठूलो उष्ण प्रदेशीय मरुभुमि कुन हो ?→ सहारा मरुभुमि

२४. विश्वको सबैभन्दा ठूलो बलौटे मुरुभुमि कुन हो ?→ अेरेवियन मरुभुमि

२५. मरुभुमि नभएको महादेश कुन हो ?→ युरोप

२६. भु–कम्प नाप्ने यन्त्रलाई भे भनिन्छ ?→ सिस्मोग्राफ

२७. भु–कम्प कुन एकाईमा नापिन्छ ?→ रेक्टर स्केल

२८. भु–कम्प उत्पन्न हुने पृथ्वीको भित्री केन्द्रलाई के भनिन्छ ?→ हाईपो सेन्टर

२९. हईटीमा २ लाख भन्दा बढकिो ज्यान जाने गरी ७ रेक्टर स्केलको भु–कम्प कहिले गएको थियो ?→सन् २०१० जनवरी १३

३०. नेपालमा भुकम्प सुरक्षा दिवस कहिले मनाईन्छ ?→ हरेक बर्ष माघ २ गते

३१. भुकम्पीय जोखिमका हिसावले नेपाल विश्वको कतिऔँ स्थानमा छ ?→ ११ औँ

३२. विश्वमा अहिले सम्म भएका भुकम्प मध्ये सबै भन्दा ठूलो भुकम्प कहाँ गएको छ ?→ भ्याल्डिभिया, चिली(९.५ रेक्टर स्केल,सन् १९६०)

३३. ज्वालामुखी निस्कने मुखलाई के भनिन्छ ?→ क्रेटर

३४. प्रशान्त महासागरको वरीपरी फैलिएको ज्वालामुखिको क्षेत्रलाई के भनिन्छ ?→ प्रशान्त अग्निको घेरा

३५. बुनै समयमा चालु हुने र कुनै समयमा बन्द हुने जवालामुखिलाई के भनिन्छ ?→ सुषुप्त ज्वालामुखि

३६. विश्वको सबैभन्दा सक्रिय ज्वालामुखि कुन हो ?→ मौनालोआ

३७. विश्वको सवोच्च स्थानमा रहेको ज्वालामुख िकुन हो ?→ ओजोस डेल

३८. दुई नदीको मिलन बिन्दुलाई के भनिन्छ ?→ दोभान

३९. तीन नदी मिल्ने ठाउँलाई के भनिन्छ ?→ त्रिबेणी

४०. विश्वको सबैभन्दा लामो नदी कुन हो ?→ नाईल(इजिप्ट)

४१. संसारका सबैभन्दा बढी जलराशि भएको नदी कुन हो ?→ अमेजन नदी

४२. नेपालको सबैभन्दा ठूलो हिमताल कुन हो ?→ च्छो रोल्पा(गौरी शंकर हिमालको कोखमा)

४३. विश्वको सबै भन्दा ठूलो ताल कुन हो ?→ क्याप्सियन सागर

४४. संसारको सबैभन्दा अग्लो स्थानबाट झर्ने झरना कुन हो ?→ एञ्जल झरना

४५. शुद्ध वायुमा नाईट्रोजनको मात्रा कति हुन्छ ?→ ७८.०९ प्रतिशत

४६. शुद्धवायुमा अक्सिजनको मात्रा कति हुन्छ ?→ २०ं.९५ प्रतिशत

४७. भारतको थार मरुभुमिबाट ग्रिष्म ऋतुमा वहने तातो वायुलार्य के भनिन्छ ?→ लु

४८. सहारा मरुभुमिबाट उत्पत्ति भई सिसिली हुँदै ईटाल ितिर बहने वायुलार्य के भनिन्छ ?→ पिसरेक्टो

४९. विश्वमा भु–परिवेष्ठित राष्ट्रको संख्या कति छ ?→ ४८

५०. सबै भन्दा बढी भूपरिवेष्गिठत राष्ट्र भएको महादेश कुन हो ?→ युरोप(१८ वटा)

भाग ३ नेपालको भूगोल:

५५.. दुन क्षेत्रले नेपालको कुल भूभागको ८.५ प्रतिशत ओगटेको छ ।
५६... महाभारत पर्वतको सबैभन्दा अग्लो टाकुरा शैलुङ्ग हो,जुन दोलखा जिल्लामा पर्दछ ।
५७.. चुरे क्षेत्रले ठिक दुइ भागमा विभाजन गरेको जिल्ला नवलपरासि हो ।
५८..नेपालको सिमानाबाट बंगलादेश २७ कि.मी टाढा छ भने भूटान ३२ कि.मी टाढा पर्दछ ।
५९..क्षेत्रफलको आधारमा नेपालको सबैभन्दा सानो अञ्चल महाकाली हो भने सबैभन्दा ठूलो अञ्चल कर्णाली हो ।
६०..नेपाल र चीन सीमानको सबैभन्दा नजिकको बस्ती शेरावस्ती हो ।
६१.. हिमाली जिल्लाहरुमा सबैभन्दा सानो जिल्ला रसुवा हो।
६२..धरातलिय विविधताको कारणले सबैभन्दा बढी सकारात्मक प्रभाव पारेको नेपालको व्यवसाय पर्यटन हो।
६३.. गण्डकीबाट धौलागिरीमा सरिएको जिल्ला पर्वत हो।
६४..अञ्चल सिमाना नछुने तिन जिल्ला भक्तपुर,नुवाकोट र लमजुङ हुन।
६५..ओलाङचुङगोलाबाट नेपाल प्रवेश गरेका्े एकमात्र नदी तमोर हो।
६६..नेपालको सबैभन्दा ठूलो मानवनिर्मित जलासय इन्द्रसरोवर हो जुन मकवानपुरमा पर्दछ।
६७..ह्वाङहो नदी पछि संसारकै सबैभन्दा बढी बालुवा बोक्ने नदी कोशी हो
६८..कोशी व्यारेजमा ५६ ढोका रहेका छन।
६९..रोशी नदी काभ्रे जिल्लामा पर्दछ।
७०..नेपालले सन १९८७ डिसेम्बर १७ मा सिमसार महासन्धीमा हस्तक्षर गरेको हो।
७१..नेपालको जनकपुर शहरलाई पोखरीहरुको शहर भनेर चिनिन्छ।
७२..इन्द्रावती र सुनकोशी नदी दोलालघाटमा एकैठाउमा मिसिन्छन।
७३.. शुलिगाड झरना डोल्पामा,टोड्के झरना इलाममा,टिपताल झरना ताप्लेजुङ,बैकुण्ठे झरना पाल्पामा पर्दछन ।
७४.. कल्छमन ताल गोरखामा,सत्यवती ताल पाल्पामा,रानी ताल कञ्चनपुरमा,छायानाथ दह मुगुमा,शान्ती कुण्ड कास्कीमा,गजुली दह चितवन मा पर्दछन।
७५..इन्द्रवतिको पौराणीक नाम सत्यवाहिनी,मादीको रत्नधारा,झिमरुकको धर्माबती,राप्तीको अचिरावती,धोविखोलाको रुद्रमति,तादीको सूर्यवती हो।
७६.. करूवाको लागी पाल्पा,तरकारीको लागि भक्तपुर,अलैचिको लागि इलाम,अदुवाको लागि मालनेटा,सावर छालाको लागि दैलेख,ताप्केको लागि विरगंज,नासपातीका लागि फर्पिङ,सख्खरको लागि बैतडी प्रख्यात छन ।
७७..नेपालमा पर्वतारोहणको लागि खुल्ला गरिएका हिमालको संख्या ४१४ ओटा रहेका छन।
७८...५२ पोखरी ५३ तालको जिल्ला भनेर रुकुमलाइ चिनिन्छ भने १२ वण्डाल १८ खण्डालको जिल्ला भनेर सुर्खेतलाइ चिनिन्छ।
७९...मुस्ताङमा पाइने जङ्गली भुस्याहा कुकुरलाइ त्यहाका मानिसहरुले लाक भन्दछन।
८०.. कञ्चनजंघा हिमालको पहिलो सफल आरोहण गर्ने व्यक्ती जर्ज वेन्ड बेलायतका हुन।

बोनस प्रश्न:-२५० नेपालको भूगोल:

नेपालको भूगोलसम्बन्धी सम्पुर्ण प्रश्न-उत्तरहरु (खरिदार तथा स‍ुब्बार अधिकृतको तयारीका लागी अति उपयोगी)
Ø  नेपालको क्षेत्रफल कति छ ? – १,४७,१८१ वर्ग कि.मि.
Ø  नेपालको पूर्व पश्चिम औसत लम्बाई कति छ ? – ८८५ कि.मि.
Ø  नेपालको उत्तर–दक्षिण औसत चौडाई कति छ ? –१९३ कि.मि.
Ø  नेपाल कुन महादेशमा अवस्थित छ ? –एशिया
Ø  नेपालले एशियाको कूल क्षेत्रफलको कति प्रतिशत भाग ओगटेको छ ? – ०.३५
Ø  नेपालले विश्वको कूल क्षेत्रफलको कति प्रतिशत भाग ओटेको छ ? –०.०३५
Ø  नेपाल कुन देशान्तरमा पर्दछ ? –पूर्वी देशान्तर
Ø  नेपाल कुन अक्षांसमा पर्दछ ? –उत्तरी अक्षांस
Ø  नेपाल कति देशान्तर रेखामा अवस्थित छ ?–८०°४ु पूर्वी देशान्तरदेखि ८८°१२ु पूर्वी देशान्तरमा
Ø  नेपाल कुन अक्षांश रेखामा अवस्थित छ ? –२६°२२ुउत्तरी अक्षांसदेखि ३०°२७ु उत्तरी अक्षांसमा
Ø  नेपालका कतिवटा अञ्चलले चीर र भारत दुवै देशलाई छोएको छ ? – ६ वटा
Ø  चीन र भारत कुनै पनि देशसँग सीमना नजोडिएको जिल्लाहरु कति वटा छन् ? –३६
Ø  भारतसँग मात्रै सीमना जोडिएका कतिवटा जिल्लाहरु छन् ? –२६ वटा
Ø  क्षेत्रफलको हिसावले सबैभन्दा ठूलो जिल्ला कुन हो ? –डोल्पा
Ø  क्षेत्रफलको हिसावले सबैभन्दा ठूलो अञ्चल कुन हो ? –कर्णाली
Ø  क्षेत्रफलको हिसावले सबैभन्दा ठूलो राष्ट्रिय निकुञ्ज कुन हो ? – शे फोक्सुण्डो
Ø  क्षेत्रफलको हिसावले सबैभन्दा सानो जिल्ला कुन हो ? – भक्तपुर
Ø  नेपाललको प्रामाणिक समय ग्रीनबीच समयभन्दा कति बढी छ ? –५घण्टा ४५ मिनेट
Ø  नेपालको प्रामाणिक समय कुन देशान्तर रेखालाई आधार मानेर निर्धारण गरिएको छ ? –८६°१५ु देशान्तर रेखालाई
Ø  नेपालको प्रामाणिक समय कुन हिमाललाई आधारमानी निर्धारण गरिएको छ ? –गौरीशंकर हिमाल
Ø  कुनकुन अञ्चलका ५/५ वटा जिल्लाहरु रहेकाछन् ? –नारायणी, राप्ती, भेरी, कर्णाली र सेती गरी ५ वटाका
Ø  नेपाललाई कहिले १४ अञ्चल र ७५ जिल्लामा विभाजन गरिएको हो ? –२०१८ बैशाख १ गते
Ø  नेपाललाई कति सालमा ४ विकास क्षेत्रमा विभाजन गरिएको हो ? –२०२९ साल
Ø  ८ वटा जिल्ला हुने अञ्चल कुन हो ? – वाग्मती
Ø  ६/६ वटा जिल्लाहुने अञ्चलहरु कुन कुन हुन् ? –लुम्बिनी, गण्डकी, सगरमाथा, जनकपुर र कोशी
Ø  महाकाली पारीका नेपालका २ गाविस कुन कुन हुन् ? –चाँदनी र दोधारा
Ø  गंगासागर पोखरी कहाँ पर्दछ ? – जनकपुरधाम, धनुषा
Ø  सबभन्दा बढी उचाईमा रहेको नेपालको जिल्ला सदरमुकाम कुन हो ? –सिमिकोट
Ø  चीन र भारत दुवैदेशलाई छुने जिल्ला कति वटा छन् ? –२ वटा, ताप्लेजुङ्ग र दार्चुला
Ø  सबभन्दा कम उचाईमा रहेको नेपालको सदरमुकाम कुन हो ? –जलेश्वर
Ø  ४/४ वटा जिल्लाहरु हुने नेपालका अञ्चल कतिवटा छन् ? –३ वटा, मेची, महाकाली, धवलागिरी
Ø  सबैभन्दा बढी जिल्लासँग सिमाना जोडिएको जिल्ला कुन हो ? –सिन्धुली
Ø  अदुवा खेतीका लागि प्रसिद्ध जिल्ला कुन हो ? –सल्यान
Ø  नेपालको सबैभन्दा उत्तरी विन्दु कुन जिल्लामा पर्दछ ? –हुम्ला
Ø  नेपालको सबैभन्दा दक्षिणी विन्दु कुन जिल्लामा पर्दछ ? –लोदावारी, झापा
Ø  भारतसँगमात्र सीमाना जोडिएको जिल्लाहरु कतिवटा छन् ? –२४
Ø  चीन सँग मात्र सीमाना जोडिएका जिल्लाहरु कतिवटा छन् ? –१५ वटा
Ø  दक्षिण महाभारत पर्वतदेखि उत्तरी हिमालयसम्म फैलिएको जिल्ला कुन हो ? –धादिङ्ग
Ø  काठमाण्डौ उपत्यकाको क्षेत्रफल कति छ ? –६४२ वर्ग कि.मि.            
Ø  नेपालमा सबैभन्दा गर्मी हुने ठाउँ कुन हो ? –नेपालगञ्ज
Ø  नेपालको सबैभन्दा बढी पानी पर्ने जिल्ला कुन हो ? –कास्की
Ø  नेपालको सबैभन्दा कम पानी पर्ने जिल्ला कुन हो ? –मुस्ताङ्ग
Ø  नेपालमा ८ हजारभन्दा अग्ला हिमालहरु कति छन् ? – ८ वटा
Ø  मकालु हिमाल कुन हिमश्रृंखलामा पर्दछ ? –महालंगुर
Ø  सूर्योदयको दृष्य देखिने नेपालको प्रसिद्ध स्थान नगरकोट भक्तपुरमा पर्दछ भने अन्तु डाँडा कुन जिल्लामा पर्दछ ? –इलाम
Ø  महेन्द्र गुफा कुन जिल्लामा रहेको छ ? –कास्की
Ø  हेलम्वु कुन जिल्लामा पर्दछ ? –सिन्धुपाल्चोक
Ø  महालंगुर हिमश्रृंखलाको अर्को नाम के पनि हो ? –खुम्वु
Ø  भोजपुर केका लागि प्रसिद्ध छ ? –खुकुरी
Ø  काठमाण्डौबाट सबभन्दा नजिकमा पर्ने हिमाल कुन हो ? –जुगल
Ø  काठमाण्डौबाट सबभन्दा नजिकको दूरीमा रहेको सार्क राष्ट्रहरुको राजधानी कुन हो ? –थिम्पु
Ø  काठमाण्डौबाट सबभन्दा टाढाको दूरीमा रहेको सार्क राष्ट्रहरुको राजधानी कुन हो ? –माले
Ø  चाँदनी टापु र दोधारा टापु नेपालको कुन जिल्लामा पर्दछन् ? – कञ्चनपुर
Ø  झोलुङ्गे पुलको जिल्ला भनेर नेपालकको कुन जिल्लालाई चिनिन्छ ? –बाग्लुङ्ग
Ø  कसरा ताल कुन जिल्लामा पर्दछ ? –चितवन
Ø  महेन्द्र राजमार्गले नछुने तराईको जिल्ला कुन हो ? –पर्सा
Ø  सर्वोच्च शिखर सगरमाथा कुन हिमश्रृंखलामा पर्दछ ? – महालंगुर (खुम्वु)
Ø  दहीको लागि प्रसिद्ध जिल्ला कुन हो ? –भक्तपुरØ  कफि खेतीको लागि प्रसिद्ध जिल्ला कुन हो ? –गुल्मी
Ø  नेपालको सबैभन्दा ठूलो मानवनिर्मित जलाशय कुन हो ? –इन्द्र सरोवर
Ø  अरुण उपत्यका कुन जिल्लामा पर्दछ ? –संखुवासभा
Ø  क्षेत्रफलको हिसावले सबैभन्दा सानो अञ्चल कुन हो ? –महाकाली
Ø  नेपालको मरुभूमी भन्नाले कुन जिल्लालाई चिनिन्छ ? –मुस्ताङ्ग
Ø  नेपालको चेरापुञ्जी भन्नाले कुन ठाउँलाई बुझिन्छ ? –पोखरा
Ø  च्छोरोल्पा ताल कुन जिल्लामा पर्दछ ? –दोलखा
Ø  म्याग्नेसाइट (खरिढुंगा)को व्यवसायिक उत्पादन कुन जिल्लमा भएको छ ? –दोलखा
Ø  नेपालमा सोडा कहाँ पाइन्छ ? –सल्यान र डोटी
Ø  विश्वको तेस्रो अग्लो हिमाल कञ्चनजंघाको उचाई कति छ ? –८,५८६ मिटर
Ø  पहाडी प्रदेशमा नेपालका कति जिल्ला पर्दछन् ? –३९ वटा
Ø  हिमाली प्रदेशमा नेपालका कति जिल्लाहरु पर्दछन् ? –१६ वटा
Ø  तराई प्रदेशमा नेपालका कति जिल्लाहरु पर्दछन् ? –२० वटा
Ø  काठमाण्डौ उपत्यकाका चार भञ्ज्याङ्गहरु कुन कुन हुन् ? –पूर्व–साँगा, पश्चिम–वाण, उत्तर–पाटी, दक्षिण–चन्द्रगिरी
Ø  धरातलीय स्वरुपका आधारमा नेपाललाई कति प्रदेशमा बाँडिएको छ ? – ३ प्रदेश
Ø  हिमाली प्रदेशले नेपालको कूल क्षेत्रको कति प्रतिशत भूभाग ओगटेको छ ? –१५५
Ø  पहाडी प्रदेशले नेपालको कूल क्षेत्रको कति प्रतिशत भूभाग ओगटेको छ ? –६८५
Ø  तराई प्रदेशले नेपालको कूल क्षेत्रको कति प्रतिशत भूभाग ओगटेको छ ? –१७५
Ø  नेपालको कति प्रतिशत जनसंख्या हिमाली क्षेत्रमा बसोबास गर्दछन् ? –७.३ प्रतिशत
Ø  पहाडी प्रदेशमा कति प्रतिशत जनसंख्या बसोबास गर्दछन् ? –४४.३ प्रतिशत
Ø  तराई प्रदेशमा कति प्रतिशत जनसंख्या बसोबास गर्दछन् ? –४८.४ प्रतिशत
Ø  नेपालको सबैभन्दा होचो भागमा रहेको स्थान कुन हो ? –केचनाकलन, झापा, समुद्र सतहबाट ७० मिटर
Ø  भौगोलिक रुपमा नेपाल कस्तो राष्ट्र हो ? –भु–परिवेष्ठित
Ø  नेपालको पूर्वी सिमाना मेचीले छुट्याएको छ भने पश्चिमी सीमाना कुन नदीले छुट्याएको छ ? –महाकाली
Ø  नेपालको उत्तर दक्षिण चौडाई वढीमा कति र घटीमा कति रहेको छ ? –बढीमा २४१ कि.मि. र घटीमा १४५ कि.मि.
Ø  फर्पिङ्ग जलविद्युत केन्द्रवाट कति किलोवाट विद्युत उत्पादन गरिन्छ ? –५०० किलोवाट
Ø  हिमाली प्रदेश समुद्री सतहबाट कति उचाई क्षेत्रमा फैलिएको छ ? –३३६० मिटरदेखि ८८४८ मिटरसम्म
Ø  पहाडी प्रदेशको समुद्र सतहदेखि कति उचाईमा फैलिएको छ ? –६०० मिटरदेखि ३३६० मिटरसम्म
Ø  तराई प्रदेश समुद्र सतहबाट कति उचाइमा फैलिएको छ ? –७० मिटरदेखि ६०० मिटरसम्म
Ø  चीनको सीमानासँग मात्र जोडिएका नेपालका अञ्चलनहरु कति छन् ? –४ (बाग्मती, गण्डकी, धौलागिरी र कर्णाली)
Ø  नेपालका कति अञ्चल भारतको सीमानासँग मात्र जोडिएका छन् ? –४ (नारायणी, लुम्बिनी, भेरी र राप्ती
Ø  पूर्वाञ्चल क्षेत्रको सदरमुकामको नाम के हो ? –धनकुटा
Ø  पूर्वाञ्चल विकास क्षेत्रमा कतिवटा जिल्लाहरु रहेकाछन् ? –१६ वटा
Ø  पश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्रको सदरमुकाम पोखरा कुन जिल्लामा रहेको छ ? –कास्की
Ø  धवलागिरी अञ्चलको पूर्वमा पर्ने अञ्चल कुन हो ? –गण्डकी
Ø  महेन्द्र राजमार्गको लम्वाई कति रहेको छ ? –१०३४ कि.मि.
Ø  ओलाङचुङगोला घाँटीबाट नेपाल प्रवेश गर्ने एक मात्र नदी कुन हो ? –तमोर
Ø  दक्षिणबाट उत्तरतिर बहने नदी कुन हो ? –कर्मनाशा
Ø  नेपालका नदीहरुबाट कूल कति मेगावाट विद्युत उत्पादन गर्न सकिन्छ ? –८३ हजार मेगावाट
Ø  जलश्रोतको दोस्रो धनी राष्ट्र कुन हो ? –नेपाल
Ø  सगरमाथालाई तेस्रो धु्रवको उपनाम दिने व्यक्ति को हुन् ? –माइकल कर्ग
Ø  सगरमाथालाई पहिला ह्ख् एभबप अर्थात् पन्ध्रौं चुलीको नामबाट चिनिन्थ्यो, पछि माउण्ट एभरेष्ट भनियो र त्यसपछि यसको नेपाली नामाकरण सगरमाथा भनेर गरियो, यसरी सगरमाथा भनेर कसले कहिले नामाकरण गरेका हुन् ? –सन् १९५६ मा स्व. बाबुराम आचार्यले
Ø  मध्यमापश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्रको सदरमुकाम वीरेन्द्रनगर कुन जिल्लामा पर्दछ ? –सुर्खेत
Ø  मध्यपश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्रमा कतिवटा जिल्ला रहेकाछन् ? –१९ वटा
Ø  सप्तगण्डकीका प्रमुख सहायक नदी कुन हो ? –काली गण्डकी
Ø  विश्वको सबैभन्दा अग्लो स्थानमा रहेको जलविद्युत परियोजना कुन हो ? –थामे जलविद्युत परियोजना
Ø  नेपाललाई कति सालमा चार विकास क्षेत्रमा विभाजन गरियो ? –वि.सं. २०२९
Ø  सबभन्दा कम जनसंख्या भएको नगरपालिका कुन हो ? –धुलिखेल
Ø  सबभन्दा उच्चस्थानमा रहेको राष्ट्रिय निकुञ्ज कुन हो ? –सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्ज
Ø  राष्ट्रिय जनगणना कति कति वर्ष लिने गरिन्छ ? –प्रत्येक १० वर्षमा
Ø  राष्ट्रिय मान्यता पार्टी हुनको लागि प्रतिनिधि सभाको निर्वाचनमा खसेको जम्मा मतको कति प्रतिशत मत प्राप्त गरेको हुनुपर्छ ? –३ प्रतिशत
Ø  नेपालमा मात्र पाइने चरा कुन हो ? –काँडे भ्याकुर
Ø  महेन्द्र राजमार्गको शिलन्यास कहिले भयो ? –वि.सं. २०१९ बैशाख १ गते
Ø  महानगरपालिका हुनको लागि कति जनसंख्या र वार्षिक आयश्रोत हुनुपर्छ ? –३ लाख जनसंख्या र ४० करोड बार्षिक आयश्रोत (स्थानीय स्वायत्त शासन ऐन २०५५ अनुसार)
Ø  ग्याला भन्ज्याङ्ग कुन जिल्लामा पर्छ ? –गोरखा
Ø  माछापुच्छे हिमाल कुन हिमशृंखलामा पर्छ ? –अन्नपूर्ण
Ø  सार्क गरिबी निवारण कार्यक्रम नेपालको कुन जिल्लामा लागू भएको छ ? –मकवानपुर
Ø  सबैभन्दा बढी जिल्लाका सीमाना जोडिएको जिल्ला कुन हो ? –सिन्धुली
Ø  कर्णाली पुलको लम्बाइ कति हो ? – ५०७ मी.
Ø  सगरमाथा दिवस कहिले मनाइन्छ ? – २९ मे
Ø  बाह्रकुने ताल कहाँ पर्छ ? – दाङ
Ø  नेपालबाट विदेशस्थित नजिकको विमानस्थल कुन हो ? –पटना, भारत
Ø  स्वच्छ वातावरणको लागि कति वनको आवश्यकता पर्दछ ? –४३%
Ø  ढोरपाटन शिकार आरक्ष कुन कुन जिल्लाको भाग मिलाएर बनेको छ ? –रुकुम, बाग्लुङ र म्याग्दीका केही भाग ।
Ø  सप्तगण्डकीको सबभन्दा ठूलो सहायक नदी कुन हो ? –काली गण्डकी
Ø  राष्ट्रिय तथ्यांक आयोगका अध्यक्ष को हुन्छ ? –रा.यो.आ.का उपाध्यक्ष
Ø  सप्तकोशीमा पर्ने सबैभन्दा सानो नदी कुने हो ? –लिखु
Ø  धरान–धनकुटा राजमार्गलाई के भनिन्छ ? –मदनभण्डारी राजमार्ग
Ø  सार्क उपक्षेत्रीय चतुष्कोणमा कुन कुन राष्ट्र पर्दछन् ? –नेपाल, भारत, बंगलादेश र भुटान
Ø  डोल्पा जिल्लाभन्दा महाकाली अञ्चल कति वर्ग कि.मि. सानो छ ? – ९०० वर्ग कि.मि.
Ø  काकडभिट्टा–बङ्गलाबन्ध मार्ग कहिलेदेखि सुरु गरिएको हो ? –२०५४ भाद्र १६
Ø  नेपाल पिक कुन जिल्लामा पर्छ ? –ताप्लेजुङ
Ø  सुर्खेत जिल्लाको पुरानो नाम के हो ? –दोभाने चौर
Ø  चन्द्रनहर कुन नदीबाट बनाइएको छ ? –त्रियुगा
Ø  नेपाललाई ५ विकास क्षेत्रमा कहिलेदेखि विभाजन गरियो ? –२०३७ सालमा
Ø  नेपालको पहिलो राष्ट्रिय निकुञ्ज कुन हो ? –चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज
Ø  पनेरवा दरबार कुन ठाउँमा पर्दछ ? –रौतहट
Ø  नेपालमा हावापानीलाई कति भागमा बाँड्न सकिन्छ ? –५ भाग
Ø  नेपालको सबैभन्दा ठूलो नदी कुन हो ? –कोशी
Ø  नेपालमा ७५ जिल्लाहरुमध्ये हिमाली भेगमा रहेका जिल्ला कति छन् ? – १६
Ø  जि.वि.स. का सदस्य निर्वाचनको प्रयोजनको लागि जिल्लाहरुलाई कति इलाकामा विभाजन गरिएको छ ? – ९ देखि १७ सम्म
Ø  गण्डक सम्झौता कहिले भएको थियो ? – २०१६ मंसिर १९
Ø  नेपाल–चीन वैज्ञानिक सीमाङ्कन कहिले भएको हो ? – २०१८
Ø  महेन्द्र राजमार्गले तलका मध्ये कुन दुवै पहाडी जिल्लालाई छुन्छ ? – अर्घाखाँची र मकवानपुर
Ø  नेपालको १२०० देखि २१०० मिटरसम्मको उचाइमा कुन हावापानी पाइन्छ ? – न्यानो समशितोष्ण
Ø  धरान–धनकुटा राजमार्गलाई के नामाकरण गरिएको छ ? – मदन भण्डारी
Ø  त्रिशुली नदीको मुहान कुन हो ? – गोसाइँकुण्ड
Ø  टिंकर भञ्ज्याङ कुन जिल्लामा छ ? – दार्चुला जिल्लामा
Ø  च्छो–रोल्पा हिमतालको उचाइ कति हो ? – ४५८० मी.
Ø  विश्वको सबैभन्दा अग्लो स्थानमा रहेको होटल कुन हो ? –होटल एभरेष्ट भ्यू
Ø  महाकाली नदी भारतमा पुगेपछि के नामले चिनिन्छ ? –शारदा
Ø  पशुपति क्षेत्रले कति भूभाग ओगटेको छ ? –२६४ हेक्टर
Ø  संसारकै सबैभन्दा गहिरो गल्छी कुन हो ? –धवलागिरी र अन्नपूर्ण हिमालबीमा कालीगण्डकी नदीले बनाएको गल्छी जसको गहिराई ६,९६७ मिटर छ ।
Ø  नेपालको हिमनदीहरुमा सबैभन्दा लामो तथा ठूलो हिमनदी कुन हो ? –सबैभन्दा लामो–खुम्वु हिमनदी, ठूलो हिमनदी–लाङटाङ
Ø  भित्री मधेशमा पर्ने जिल्लाहरु कुन कुन हुन् ? –उदयपुर, सिन्धुली, चितवन, नवलपरासी, दाङ्ग, मकवानपुर, कैलाली, डोटी र सुर्खेत
Ø  नेपालको प्रमुख वाली धान हो भने दोस्रो तेस्रो प्रमुख वाली कुन कुन हो ? –मकै र गहुँ
Ø  नेपालमा मनसुनी वर्ष कति अवधिसम्म रहन्छ ? – ४ महिना
Ø  नेपालभित्रै बग्ने सबैभन्दा लामो नदी कुन हो ? –कर्णाली, ५०६ किलोमिटर
Ø  काञ्जिरोवा हिमश्रृंखला कुन अञ्चलमा पर्दछ ? –कर्णाली
Ø  माछापुच्छे हिमालको उचाई कति छ ? –६९९६ मिटर
Ø  फोक्सुण्डो तालको निकासबाट बनेको झरनाको नाम के हो ? –सुलिगाँड झरना
Ø  लार्के भञ्ज्याङ्ग गोरखामा पर्छ भने टिपताल भञ्ज्याङ कुन जिल्लामा पर्छ ? –ताप्लेजुङ्ग
Ø  नेपालमा सबैभन्दा अघि कुन राजमार्ग बनेको हो ? –त्रिभुवन राजपथ
Ø  प्रसिद्ध नारद कुण्ड गोरखामा पर्छ भने दामोदर कुण्ड कुन जिल्लमा पर्छ ? –मुस्ताङ्ग
Ø  ५२ पोखरी ५३ तालको जिल्ला भनेर प्रसिद्धि कमाएको जिल्ला कुन हो ? –रुकुम
Ø  नेपालको सबैभन्द बढी वर्षा हुने स्थल कास्कीको लुम्ले हो भने कम वर्षा हुने स्थल कुन हो ? – ल्होमन्थाङ्ग, मुस्ताङ्ग
Ø  नेपालको प्रामाणिक समय जुन गौरीशंकर हिमाललाई काटिगएको ८६°१५ु देशान्तर रेखालाई कहिले देखि मान्यता दिएको हो ? –विं.स. २०४२ बैशाख १ गतेदेखि
Ø  नेपालको सबैभन्दा ठूलो नगरपालिका कुन हो ? –त्रियुगा नगरपालिका
Ø  नेपालको सबैभन्दा सानो नगरपालिका कुन हो ? –बनेपा नगरपालिका
Ø  धेरै जनसंख्या भएको नगरपालिका काठमाण्डौ महानगरपालिका हो भने सबैभन्दा कम जनसंख्या भएको नगरपालिका कुन हो ? –धुलिखेल नगरपालिका
Ø  नेपालमा समुद्र सतहदेखि कति उचाईसम्म उष्णप्रदेशीय सदावहार जंगल पाइन्छ ? –समुद्रसतहदेखि १२०० मिटरको क्षेत्रमा
Ø  समशितोष्ण पतझर जंगल कतिदेखि कति समुद्रसतहमा पाइन्छ ? –१२०० मिटरदेखि २१०० मिटर समुद्र सतहबीचमा
Ø  समशितोष्ण कोणधारी जंगल पाइने उचाई कति हो ? –समुद्र सतहदेखि २१००–३३०० मिटरबीचको उचाई
Ø  लेकाली वनस्पती पाइने उचाई कति हो ? –समुद्र सतहदेखि ३३००–५००० मिटरसम्मको उचाई ।
Ø  नेपालमा टुन्ड्रा वनस्पति कति उचाईबीचमा पाइन्छ ? –समुद्र सतहभन्दा ५००० मिटर देखि माथिको भूभागमा
Ø  नेपालमा पाइने माटोलाई कुन कुन भागमा वर्गीकरण गरिएको छ ? –५ प्रकारमा (पाँगो, बलौटे, पहाडी, हिमाली, टुन्ड्रा)
Ø  नदीका आधारमा नेपाललाई कति भागमा बाँडिएको छ ? –३ भागमा
Ø  नेपालको सबैभन्दा ठूलो ताल कुन हो ? यो कुन जिल्लामा रहेको छ ? –रारा, मुगु
Ø  नेपालको सबैभन्दा गहिरो ताल फोक्सुण्डोको गहिराई कति रहेको छ ? –६५० मिटर
Ø  फेवाताल, वेगनास ताल, रुपाताल कस्कीमा पर्दछ भने खास्टे ताल कहाँ पर्दछ ? –कास्की
Ø  सबैभन्दा उचाईमा रहेको ताल कुन हो ? –तिलिचो, ४९१९ मिटर
Ø  घोडाघोडी ताल कैलालीमा पर्छ भने सुके ताल कहाँ पर्छ –चितवन
Ø  नन्दभाउजु ताल चितवनमा पर्छ भने सत्यवती ताल कहाँ पर्छ –पाल्पा
Ø  नेपाललाई धरातलीय स्वरुपको आधारमा कति भागमा विभाजन गरिएको छ ? – ३ भागमा
Ø  हिमाली प्रदेशलाई उचाइको आधारमा कति मिटरदेखि कति मिटरसम्मको क्षेत्र तोकिएको छ ? – करिब ४००० मिटरदेखि माथि
Ø  पहाडी प्रदेशले कति उचाइसम्मको भू–भाग ओगटेको छ ? – समुन्द्र सतहबाट ७० मि.देखि ६०० मि.सम्म
Ø  हिमाली प्रदेशले नेपालको कुल भू–भागको १५ प्रतिशत भू–भाग ओगटेको छ भने यस प्रदेशमा कुल जनसंख्याको कति प्रतिशत मानिसहरु बसोबास गर्दछन् ? – ७.५ प्रतिशत
Ø  पहाडी प्रदेशले नेपालको कुल भू–भागको ६८ प्रतिशत भू–भाग ओगटेको छ भने कुल जनसंख्याको कति प्रतिशत मानिसहरु बसोबास गर्दछन् ? – ४५.५ प्रतिशत
Ø  तराई प्रदेशले नेपालको कुल भू–भागको १७ प्रतिशत भू–भाग ओगटेको छ भने कुल जनसंख्यको कति प्रतिशत मानिसहरु बसोबास गर्दछन् ? – ४६.७ प्रतिशत
Ø  सगरमाथाको नामाकरण ‘एभरेष्ट’ भनी कसको नामबाट राखिएको हो ? – ब्रिटिस नागरिक सर्भेयर जर्ज एभरेष्ट नामबाट
Ø  डा. बाबुराम आचार्यले माउण्ट एभरेष्टलाई ‘सगरमाथा’ भनि नामाकरण कहिले गरेका हुन् ? – सन् १९९५
Ø  नेपालको सबैभन्दा ठूलो नदी सप्तकोशीका सातवटा सहायक नदीहरुमा सबैभन्दा सानो नदी कुन हो ? – लिखु
Ø  नेपालको सबैभन्दा गहिरो नदी सप्तगण्डकीको लम्बाइ कति रहेको अनुमान गरिएको छ ? – करिब ३३८ कि.मि.
Ø  नेपालको सबैभन्दा लामो नदी कुन हो ? – कर्णाली
Ø  नेपालको सबैभन्दा गहिरो ताल राराताल हो भनेर कहिलेदेखि पत्ता लागेको हो ? – वि.सं. २०६१ ज्येष्ठ २७ देखि ३० सम्मको सर्भेले
Ø  नेपालको सबैभन्दा ठूलो ताल कुन ताल हो ? – रारा
Ø  नेपालका ७५ जिल्लामध्ये हिमाली भेगमा १६ वटा पर्दछन् भने पहाडी र तराई भेगका कति कति जिल्लाहरु पर्दछन् ? – क्रमशः पहाडी ३९ र तराई २० जिल्ला (२०७२ को संबिधानले प्रदेशमा बिभाजन गरेता पनि जिल्लाहरु कायमै छन र प्रदेशको ब्यवस्थित कार्यन्वयन हालसम्म भएको छैन। )
Ø  नेपालको भारतसँग मात्र जोडिएको जिल्लाहरु २४ वटा छन् चीनसँग मात्र जोडिएका जिल्ला १३ वटा छन् भने चीन भारत दुवैसँग जोडिएका जिल्लाहरु कति वटा छन् ? – २ वटा
Ø  नेपालको उत्तरी सिमा हिमालदेखि दक्षिण महाभारत पर्वतसम्म फैलिएको जिल्ला कुन हो ? – धादिङ्
Ø  विश्वको सबैभन्दा गहिरो गल्छी कुन हो ? – नेपालको अन्नपूर्ण र धवलागिरी बीचको गल्छी
Ø  विश्वको सबैभन्दा अग्लो स्थानमा रहेका ताल कुन हो ? –तिलिचो ताल
Ø  विश्वको सबैभन्दा गहिरो उपत्यका कुन हो ? – अरुण उपत्यका (संखुवासभा)
Ø  विश्वको सबैभन्दा अग्लो स्थानमा रहेको होटल कुन हो ? – नेपालको सोलुखुम्बुस्थित होटल एभरेष्ट भ्यू (१२,७१३ फिट)
Ø  नेपालको सबैभन्दा ठूलो अञ्चल कर्णाली (२१,३५१ व्र्ग कि.मि) हो भने सबैभन्दा सानो अञ्चल कुन हो ? – महाकाली (६९८९ वर्ग कि.मि.)
Ø  नेपालको सबैभन्दा ठूलो जिल्ला डोल्पा (७८८९ वर्ग कि.मी.) छ हो भने सबैभन्दा सानो जिल्ला भक्तपुरको क्षेत्रफल कति छ ? – ११९ वर्ग कि.मि.
Ø  नेपालको सबैभन्दा लामो पुल कुन हो ? – कन्काई नदीको पुल (७०३ मिटर)
Ø  नेपालको सबैभन्दा ठूलो हिमनदी कुन हो ? – खुम्बु हिमनदी
Ø  दक्षिण एसियाको कुल भू–भागमध्ये नेपालले कति प्रतिशत भू–भाग ओगटेको छ ? – ३.२७९ प्रतिशत
Ø  नेपालको पूर्वी विन्दु झापाको काँकडभिट्टामा पर्दछ भने पश्चिम विन्दु कहाँ पर्दछ ?  – कन्चनपुरको दोधारा
Ø  विश्वमा नेपालभन्दा ठूला देशहरु कतिवटा छन् ? – ८९ वटा
Ø  नेपालभन्दा भारत २२ गुणा ठूलो छ भने चीन कति गुणा ठूलो छ ? – ६५ गुणा
Ø  नेपालको कुन नदीलाई उत्तरवाहिनी नदी भनेर चिनिन्छ ? – कर्मनाशा
Ø  नेपालको सबैभन्दा बढी जनसंख्या वृद्धिदर भएको जिल्ला कुन हो ? कैलाली
Ø  नेपालको सबैभन्दा कान्छो जिल्ला भनेर कुन जिल्लालाई चिनिन्छ ? – कालीकोट
Ø  नेपालको सबैभन्दा लामो हिमनदी कुन हो ? – खुम्बु
Ø  नेपालमा कति प्रकारका गुराँसहरु फुल्दछन् ? – ३२ प्रकार
Ø  सर्वाेच्च शिखर सगसमाथा नेपालको कुन गा.वि.स. मा पर्दछ ? – खुम्जुङ्ग
Ø  नेपालको सबैभन्दा उच्चस्थानमा रहेको बस्ती कुन हो ? – छार्का भोट र ताराप गाउँ डोल्पा
Ø  सप्तकोशी नदी कहाँ पुगेपछि गंगामा मिसिन्छ ? – विहारको करसेला
Ø  हिमाल पारिका जिल्ला भनेर कुन कुन जिल्लालाई बुझाउँछ ? – मनाङ र मुस्ताङ.
Ø  नेपालको भित्री मधेशमा पर्ने जिल्लाहरु कति वटा छन् ? – ७ वटा
Ø  नेपालको सबैभन्दा अग्लो स्थानमा रहेको सदसमुकाम कुन हो ? – हुम्लाको सिमिकोट
Ø  प्रसिद्ध तिर्थस्थल स्वर्गद्वारी नेपालको कुन जिल्लामा पर्दछ ? – प्यूठान
Ø  काठमाडौंबाट सबैभन्दा नजिकको समुन्द्र कति टाढा छ ? – ५०० कि.मि.
Ø  नेपालको कुन नदीको किनारमा शालीग्राम पाइन्छ ? – कालीगण्डकी
Ø  नेपालको मानचित्रमा सबैभन्दा मध्य भागमापर्ने स्थान कुन हो ? – पोखरा
Ø  बूढीगण्डकीको उद्गम स्थल कुन हो ? – गणेश हिमालØ  बाग्मती नदीको उद्गम स्थल कहाँ हो ? – बागद्वार
Ø  विश्वको सर्वाेच्च स्थानमा रहेको तिलिचो ताल समुन्द्र सतहदेखि कति उचाइमा रहेको छ ? – ४९१९ मिटर
Ø  नेपालमा उत्तर गंगा भनेर कुन नदीलाई चिनिन्छ ? – सानी भेरी
Ø  महेन्द्र राजमार्गले छुने पहाडी जिल्लाहरु कुन कुन हुन् ? – अर्घाखाँची र मकवानपुर
Ø  हिमालकी रानी भनेर कसलाई चिनिन्छ ? – स्व. पासाङ्ग ल्हामु शेर्पा
Ø  नेपालको सबैभन्दा पूर्व विन्दुसम्म पुगेको जिल्ला कुन हो ? – ताप्लेजुङ्ग
Ø  बराबर क्षेत्रफल भएका अञ्चलहरु कुन कुन हुन् ? – कोशी र जनकपुर (९६६९ वर्ग कि.मि.)
Ø  सप्तकोशी नदीको औसत जलप्रभाव कति छ ? – १५६४ क्यूविक मिटर प्रति सेकेण्ड
Ø  नेपालको कुल भू–भागको कति प्रतिशत भू–भाग पानीले ओगटेको छ ? – ३.९५%
Ø  नेपालका नदीहरुको कुल विद्युत उत्पादन क्षमता कति छ ? – ८ करोड ३ लाख किलोवाट
Ø  अरुण नदीको संस्कृत नाम के हो ? – महाप्रभा
Ø  विष्णुमति नदीको उद्गम स्थल कहाँ हो ? – सपन तिर्थ
Ø  माछा पाइने विश्वको अग्लो स्थानमा रहेको ताल कुन हो ? – राराताल
Ø  फेवातालको बीचमा कसको मन्दिर अवस्थित छ ? – वराहको मन्दिर
Ø  नेपालको कुन तालको आकार गुलेली जस्तो छ ? – शे–फोक्सुण्डो ताल
Ø  नेपालको सबैभन्दा ठूलो हिमताल कुन हो ? – च्छोरोल्पा हिमताल (४५८० मि.)
Ø  नेपालको सबैभन्दा अग्लो स्थानमारहेको भञ्ज्याङ्ग चाबुक भञ्ज्याङ्ग कति उचाइमा अवस्थित छ ? – ५९७९ मिटर
Ø  नेपालमा केबुलकार सेवा कहाँ संचालित छ ? – चितवनको कुरिनटारदेखि गोरखाको मनकामनासम्म
Ø  नेपालमा केवुलकारको सञ्चालन कहिलेबाट भएको हो ? – वि.सं. २०५४ जेष्ठ २७ गते
Ø  काठमाडौं–हेटौडा रोपवे (रज्जु मार्ग) को लम्बाइ कति छ ? – सरदर ४२.३ कि.मि
Ø  नेपालको कति उचाइको क्षेत्रफललाई हिमरेखा घोषित गरिएको छ ? – सरदर ५००० मिटर
Ø  गण्डकी नदीको विद्युत क्षमता कति छ ? – २१,००० मे.वा.
Ø  भारतमा पुगेपछि कर्णाली नदीलाई कुन नामले चिनिन्छ ? – घाघरा
Ø  कर्णाली नदीको जलप्रवाह कति छ ? – औसत १३१६ क्यूवीक मिटर प्रतिसेकेण्ड
Ø  नेपालको कुन कुन स्थानमा चाँदीको खानी भएको अुनुमान गरिएको छ ? – बागलुङ, चिसापनी र फूलचौकी
Ø  विश्वको सबैभन्दा उच्चस्थानबाट बग्ने नदी अरुणलाई तिब्बती भाषामा के भनिन्छ ? – फुङ्चु नदी
Ø  बिश्वको सबैभन्दा गहिरो उपत्यका अरुण उपत्यकाको उचाइ कति छ ? – करिब ४५७ मिटर
Ø  स्थानीय किवदन्तीअनुसार पार्वतीको नेत्रकोषबाट खसेको पसीना बगेर प्रादूर्भाव भएको नदी कुन हो ? – दूधकोशी
Ø  सप्ताकोशी नदीको सबैभन्दा ठूलो र लामो नदी कुन हो ? – अरुण
Ø  महाकाली नदीलाई भारतमा पुगेपछि के का नामले चिनिन्छ ? – शारदा नदी
Ø  नेपालको सबैभन्दा लामो पुल भएको कन्काई नदी कुन जिल्लामा पर्दछ ? – झापा जिल्लामा
Ø  कन्काई नदीको उद्गम स्थान कुन हो ? – महाभारत पर्वत
Ø  सुनकोशी नदीको पौराणिक नामके हो ? – शुभश्रवा
Ø  महेन्द्रनगर कुन नदीको किनारमा अवस्थित छ ? – महाकाली
Ø  मोहना नदीको किनारमा अवस्थित क्षेत्र धनगढी हो भने गमगढी कुन नदीको किनारमा अवस्थित छ ? – मुगु कर्णाली
Ø  जोमसोम कालीगण्डकीको किनारमा अवस्थित छ भने चामे स्थान कुन नदीको किनारमा अवस्थित छ ? – नारदखोला
Ø  नेपालको प्रसिद्ध ताल ‘रारा’ कुन जिल्लामा अवस्थित छ ? – मुगु
Ø  रारा ताललाई कहिलेदेखि महेनद्रताल नामाकरण गरिएको हो ? – वि.सं. २०२० चैत्र १३ गते
Ø  अंग्रेजी अक्षरको थ जस्तो आकारको देखिने शे–फोक्सुण्डो ताल कति उचाइमा अवस्थित छ ? – समुन्द्र सतहदेखि ३९०० मिटर
Ø  नेपालको मानव निर्मित तालहरुमध्ये सबैभन्दा ठूलो ताल कुन हो ? – इन्द्रसरोवर ताल
Ø  नेपालको मध्यमाञ्चल विकास क्षेत्रमा कति वटा जिल्ला रहेका छन् ? – १९
Ø  गोभरगाढा भन्ने स्थान कुन जिल्लामा पर्दछ ? – सप्तरी
Ø  वराह क्षेत्र कुन जिल्लामा पर्दछ ? – सुनसरी
Ø  मस्र्याङ्दी नदीको उद्गम स्थल कहाँ हो ? – अन्नपूर्ण हिमाल
Ø  रारा ताल कति उचाईमा रहेको छ ? – ३२०० मी.
Ø  शुक्लाफाँट वन्यजन्तु आरक्ष कुन जिल्लामा पर्दछ ? – कञ्चनपुर
Ø  नेपालको दोस्रो अग्लो हिमाल कञ्चनजंघा हो भने विश्वको तेस्रो अग्लो हिमाल कुन हो ? – कञ्चनजंघा
Ø  नेपालको कुन जिल्लाको सिमाना चारैतिर पानीले छुट्टाइएको छ ? – कैलाली
Ø  अमलेखगञ्जको पुरानो नाम के हो ? – भिच्छाखोरी
Ø  बढी विमानस्थल भएको जिल्ला कुन हो ? – सोलुखुम्बु
Ø  नेपाल पिक ताप्लेजुङमा पर्दछ भने सिहलिला पर्वत कहाँ पर्दछ ? – ताप्लेजुङ
Ø  नेपालको प्रमाणिक समय ग्रिनविच समयभन्दा कति छिटो छ ? – ५ घण्टा ४५ मिनेट
Ø  शे–फोक्सुण्डो तालको गहिराई ६५० मि. छ भने रारा तालको गहिराई कतिछ ? – १६७
Ø  ७ कुण्डको जिल्ला रसुवा हो भने ७ तालको जिल्ला कुन हो ? – कास्की
Ø  करुवाको लागि पाल्पा प्रख्यात छ भने जुनारको लागि कहाँ प्रख्यात छ ? – सिन्धुली
Ø  चिलिमे जलविद्युत आयोजना रसुवामा पर्दछ भने सल्लेरी च्यास्ला जलविद्युत कहाँ पर्दछ ? – सोलुखुम्बु
Ø  बाह्र सिङ्गेका लागि प्रसिद्ध वन्युजन्तु आरक्ष कुन हो ? – शुक्ला फाँट वन्यजन्तु आरक्ष
Ø  सगरमाथाको शिखरमा सबैभन्दा धेरै पटक पाइला टेक्ने महिला को हुन् ? – ल्हाक्पा शेर्पा
Ø  कञ्चनजंघा एफ.एम. कुन जिल्लामा पर्दछ ? – झापा, बिर्तामोड
Ø  हिमाली जिल्लाहरुमा सबैभन्दा सानो जिल्ला कुन हो ? – रसुवा
Ø  सबैभन्दा बढी पर्यटक आउने राष्ट्रिय निकुञ्ज कुन हो ? – चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज
Ø  क्षेत्रफलको आधारमा सबैभन्दा सानो नगरपालिका बनेपा (५.५६ वर्ग कि.मी) हो भने सबैभन्दा ठूलो नगरपालिका कुन हो ? – त्रियुगा नगरपालिका (३१९.८८ वर्ग कि.मी)
Ø  पाथीभरा हिमाल दोलखा जिल्लामा पर्दछ भने गणेश हिमाल कुन जिल्लामा पर्दछ ? – रसुवा
Ø  संयुक्तराष्ट्रसंघीय पार्क कहाँ बनाउने योजना छ ? – शंखमुलदेखि टेकु दोभानसम्म
Ø  रुकुम जिल्लाको सदरमुकाम मुसीकोटको पुरानो नाम के हो ? – जुम्ली खलंगा
Ø  चुरे पर्वत श्रृंखलाको सबैभन्दा अग्लो टाकुरा कुन जिल्लामा पर्दछ ? – कैलाली
Ø  पिरामिड हिमाल कुन हिमश्रृंखलामा पर्दछ ? – कञ्चनजंघा
Ø  तिलखुवा झरना कुन जिल्लामा पर्दछ ? – अर्घाखाँची

नको भाग ४ ...विश्वको इतिहास

८०...औधौगिक क्रान्तीको परिणम स्वरुप समाजवादको जन्म भएको हो
नेपोलियन लाइ क्रान्तीको पुत्र भनिन्छ।
८२..फ्रान्सका किसानले आफ्रनो आम्दानीको ८० प्रतिशत करको रुपमा बुझाउनु पर्दथ्यो।
८३..अमेरिकी स्वन्त्रताको क्रममा महत्वपुर्ण योगदान पुर्याउने व्यक्ती सेमुअल एडम्स,जोन एडम्स,थोमस पेन थिए।
८४..प्रथम विश्वयुद्घको परिणम स्वरुप रुसमा लेलिनको साम्यवाद,जर्मनीमा हिटलरको नाजीवाद,इटालिमा मुसोलिनीको अत्याचारी शासन,स्पेनमा फ्राङ्कोको सैनिक शासन को उदय भएको थियो।
८५..सन १९४९ मा उत्तर अटलान्टीका सन्धिसंगठन को स्थापना भएको हो
भारतमा प्रथम व्रिटिस भायसराय लर्ड क्यानिङ थिए।
८६..प्राचिन सभ्यताहरुको विकाश नदी कीनारामा भएको पाइन्छ
८७..म्याग्नाकार्टाको परिणम स्वरुप प्रचलनमा आएको रिट बन्दीप्रत्यक्षीकरण हो।
८८..म्याग्नाकार्टा सन १२१५ जुन १५ मा जारी भएको हो।
८९.. यान्त्रीक क्रान्ती औधौगिक क्रान्तीको अर्को नाम हो।
९०.. भ्रष्ट्र चर्चलाइ नष्ट गरिदेउ यो भनाइ भोल्तेयरको हो।
९१.. फ्रान्सको राज्यक्रान्तीको नारा समानता,स्वतन्त्रता र बन्धुत्व थियाे।
९२.. म नै राज्य हु भन्ने राजा लुइ १४ औ हुन।
९३.. अमेरिकी स्वन्त्रत संग्रम सन १७७५ बाट १७८३ सम्मको अवधिमा भएको थियो।
९४.. अमेरिकी स्वतन्त्रताको घोषणपत्रलाइ मान्यता दिने पहिलो राष्ट फ्रान्स हो।
९५.. रुसका अन्तिम राजा निकोलस द्घितिय थिए।
९६.. रुसको अक्टोवर क्रान्ती लेलिनको नेतृत्वमा भएको थियो।
९७..प्रथम विश्वयुद्घमा नेपालले वेलायतलाइ सहयोग गरेको थियो।
९८..हिटलरको चर्चित आत्मकथाको नाम मेरो संर्घष हो।
९९..प्रथम विश्वयुद्घमा सबैभन्दा नराम्रोसंग प्रभावित भएको राष्ट जर्मनी हो।
१००..भर्सायलको सन्धीमा १५ भाग ४३९ धारा रहेका थिए।
१०१..द्घितिय विश्वयुद्घ ६ वर्ष सम्म चलेको थियो।
१०२..अमेरिकाले जापानको नागासाकिमा अणु वम सन १९४५ अगष्ट ९मा खसालेको थियो।
१०३.. हालसम्म १३ नेपाली सैनिकले भिक्टोरीया क्रस पाएका छन।
१०४..द्घीतीय विश्वयुद्घमा सर्बैभन्दा पछि आत्मसर्मपण गर्ने राष्ट जापान हो।
१०५.जलियाबाला बाग हत्याकाण्ड सन १९१९ अप्रिल मा भएको थियो।
१०६..विश्वको सबैभन्दा पुरानो सभ्यता मिश्रको सभ्यता मानिन्छ।
१०७..इतिहासका पिता हेरोडोटस हुन।
१०८..फ्रान्सको संसद स्टेट जनरल ३ सदनात्मक थियो।

बोनस ३० प्रश्न: 

बिश्वको इतिहासबाट हालसम्म सोधिएका प्रश्नहरू:-
1) प्रथम बिश्वयुद्दमा भिक्टोरिया क्रस पाउने नेपाली को हुन ? = कुलबिर थापा (शा.अ.प्रा 2067 ,2062)
2) बेलायतका राजा र तत्कालीन संसदबिच भएको अधिकार पत्र(megncarta) मा कहिले हस्ताक्षर भएको हो ? - स.न 1215 जुन 15( शा.अ.2067)
3) रुसो नभएको भए फ्रान्सको राज्यक्रान्ती हुने थिएन भन्ने ब्याक्ती को हुन ? - नेपोलियन (शा.अ.2063,2067)
4) लिओनार्दा भिन्ची कुन कालसङ्ग संबंधित छ्न ? -पुनर्जागरण (शा.अ.प्रा-2066)
5) युरोपमा कला साहित्यको बिकास कुन कालमा भएको हो ? – पुनर्जागरण काल (शा.अ.प्रा 2066)
6) दोस्रो बिश्वयुद्दमा जापानीहरुले पर्लहावरमा कहिले हमला गरेका थिए ? – स.न 1941 (शा.अ.प्रा-2066)
7) भारतमा चर्खा आन्दोलन कहिले भएको थियो ? – स.न 1920 (शा.अ.प्रा-2066)
8) shinning patha कुन देशको आतंककारी संगठन हो ? - पेरु (शा.अ.प्रा2066)
9)दोस्रो बिश्वयुदताका बेलायताका प्रधानमन्त्री को थिए ? – चर्चिल (शा.अ.प्रा 2065)
10) बिश्वमा पहिलोपल्ट परमाणुबम कहिले खसालियो ? – 1945 जापान (शा.अ.प्रा-2065)
11) म नै राज्य हुँ भन्ने फ्रान्सेली शासक को हुन ? – लुइ चौधौं (शा.अ.प्रा2065)
12) बिश्वका सात आश्चर्यमध्य सबैभन्दा बढी मत कसले पाएको थियो ? =ताजमहल (शा.अ.प्रा-2064)
13) पुनर्जागरण कालमा छापाखानाको सुरुवात कुन देशबाट भएको हो ? -चीन (शा.अ.प्रा 2064)
14)म्याग्नाकार्टा भन्नाले कुन काललाइ बुझाउछ ? -मध्यकालको अन्त्य र आधुनिक कालको सुरुवात (शा.अ.2063)
15)म्याग्नाकार्टा भन्नाले के बुझिन्छ ?– स.न 1215 मा जारी भएको बेलायती नागरिकको स्वतन्त्रता को प्रथम बडापत्र (शा.अ.प्रा 2058,2063)
16) सबैभन्दा पुरानो मानव सभ्यता कुनलाइ मानिन्छ ? – मिश्रको सभ्यता (शा.अ.प्रा 2062)
17)प्रथम बिश्वयुद्दपश्चात् …… नाम गरेको विश्व सस्था स्थापना भएको थियो ? =रास्टसङ्घ (शा.अ.प्रा-2058)
18)प्राचीन मिश्रका राजा को थिए ? =रामासेस दितिय (शा.अ.प्रा 2058)
19)फ्रान्समा राज्यक्रान्ती हुदा त्यहाको संसदको नाम के थियो ? -स्टेट जनरल (शा.अ .प्रा 2061)
20) भारतीय रास्टिय आन्दोलनलाई तीन चरण मा बाडिन्छ ,कुन क्रम ठिक छ ? 

=उदारबादि युग ,उग्रवादी र गान्धीबादी युग (नासु 2069)
21) रुसको सन 1917 को अक्टोबर क्रान्ती कुन पार्टी / नेताको नेतृत्वमा भएको हो ? =बोल्सेभिक /लेलेनी (नासु 2070)
22)अ्मेरिकाले औपचारिक रुपमा इराक युद्द अन्त्य भएको घोषणा कहिले गर्यो ? = 2011 डिसेम्बर 15 (नासु 2070)
23) फ्रान्सको राज्यक्रान्तिका समयमा त्यहा राजा को थिए ? = लुइ सोह्रौ (शा.अ.प्रा 2062, पाटन सङ्ग्रालय सहायक 2071)
24)महात्मा गान्धिको हत्या कहिले भएको हो ??
 -सन 1948 जनवरि 30 (खरिदार 2068)
25) बहाइ धर्म कसले ,कहिले ,कहाबाट सुरु गरेका थिए ? =बहुउल्लाहले 19औ शताब्दी मा पर्सियाबाट ,
26) भारत छोड आन्दोलन गान्धी को नेतृत्वमा कहिले भयो ? =सन 1942 (नासु 2070)
27) विश्व इतिहासमा मानबधिकारको सम्बन्धमा पहिलो लिखित दस्ताबेज केलाइ मानिन्छ ?

– मानबधिकारको बिश्वब्यापी घोषणा पत्र (शा.अ.प्रा 2070)
28) दोस्रो बिश्व युद्दको अन्त्यसङ्गै बिभाजन भएको कुन मुलुक शीत युद्दको अन्त्यसङ्गै पुन :एकीकरण भयो ? = जर्मनी (शा.अ.प्रा 2070)
29) सत्ताका लागि कस-कसका बिचमा संघर्ष भएपस्चात सन 1215 मा बेलायत स्वतन्त्रता को अधिकार पत्र उत्त्पन्न भयो ?

=राजा र धर्मगुरु (शा.अ.प्रा 2068)
30) युरोपमा पुनर्जागरण कहाबाट सुरु भयो ? -इटाली (शा.अ.प्रा. 2068)
31) जापानको नागासाकी र हिरोसिमामा बम कहिले खसालिएको थियो ?

= हिरोसिमामा 1945 अगस्ट 6 र नागासाकिमा अगस्ट 9(सा.अ प्रा 2060)

 भाग ५ नेपालको इतिहास:-

१०९..हिन्दुधर्म अनुसार भुक्तमान नेपालको पहिलो राजा मानिन्छन भने बौद्घ धर्म अनुसार पहिलो राजा धर्माकर हुन।
११०..गोपालराज बंशावली जयस्थिती मल्लको पालामा तयार गरिएको हो।
१११.. ३ जना आभिरवंशी राजा वर सिंह,जय सिंह,भुवन सिंहले १११ वर्ष शासन गरे।
११२..गोदावारीको १२ वर्षे मेला राजा निमिषले चलाएका हुन।
११३..नेवारी भाषामा च्यासलको अर्थ आठ सय हुन्छ।
११४..बोधिसत्वको अवतार मानिने राजा अंशुवर्मा हुन।
११५..बैरागी जात्रा जुम्लामा प्रचलित छ भने सिकाली जात्रा ललितपुरमा प्रचलित छ।
११६..नेपालमा द्घैध शासनको थालनी बसन्तदेवको पालामा भएको थियो।
११७..राजाको उत्तराधिकारी घोषणा गर्ने नियम राजा अंशुवर्माले चलाएका हुन।
११८..लिच्छविकालीन आकाशको पूर्णचन्द्र भनेर नरेन्द्रदेवलाइ चिनिन्छ।
११९..लाखे जात्रा,कृष्ण जात्रा,हिले जात्रा,श्रृङ्गाभेरी जात्राको चलन चलाउने राजा गुणकामदेव हुन।
१२०.. अंशुवर्माको बहिनीको नाम भोगदेवि हो।
१२१..लिच्छविकालमा ललितपुरलाइ युपग्राम भनिन्थ्यो।
१२३.. रातो मच्छीन्द्रनाथको भोटो जात्रा हेर्ने पहिलो लिच्छवि राजा वरदेव हुन।
१२४.. किर्तीपुरमा शिवदेव प्रथमले,कान्तीपुरमा गुणकामदेवले,भक्तपुरमा आनन्ददेवले,ललितपुरमा वरदेवले बस्ती बसालेका हुन।
१२५..लिच्छवीकालमा अमात्य भनेर मन्त्रीलाइ,सामन्त भनेर प्रशासकलाइ,गौल्मिक भनेर सेनानायकलाइ,भट भनेर सिपाहिलाइ,प्रधान भनेर ग्राम प्रशासकलाइ चिनिन्थ्यो । मल्लकालमा देवानी र फौजदारी सुरु मुद्दा हेर्ने न्यायिक निकायलाइ कोटलिङ्ग भिनिन्थ्यो।
१२६.. बलाजुको २१ धारा जयप्रकाश मल्लले बनाएका हुन।
१२७.. पाल्पाका अन्तिम राजा पृथ्वीपाल सेन हुन भने तनहुका अन्तिम राजा हर कुमार दत्त सेन हुन।
१२८..साखुको बज्रयोगिनीको मन्दिर प्रताप मल्ले बनाएका हुन।
१२९..तीर्थ जादा बाटैमा मर्ने राजा भूपालेन्द्र मल्ल हुन भने प्रजा मर्दा छाक छाड्रने राजा महिन्द्र मल्ल हुन।
१३०..भुङ्गती मल्लकालको प्रशासकिय एकाइ हो।
१३१..रुद्रमल्ले शासन गर्ने दरबारलाइ युथुनियम भनिन्थ्यो।
१३२..संहिता पाठ नामक हस्तलिखित ग्रन्थका रचनाकार यक्ष मल्ल हुन।
" शरणको मरण गर्नु हुदैन "भन्ने राजा रणजित मल्ल हुन।
१३३.." जबसम्म मेरो शालिक माथि रहेको चरा उडेर जादैन तबसम्म मलाइ जीवीत नै सम्झनु" भन्ने राजा योगनरेन्द्र मल्ल हुन।
१३४..मल्लकालमा चौतारा भनेर प्रधानमन्त्रीलाइ चिनिन्थ्यो।
१३५..अभागी राजा भनेर जयप्रकाश मल्ललाइ चिनिन्छ भने अयोग्य राजा भनेर राजेन्द्रलाइ चिनिन्छ।
१३६..विजय जात्राको चलन मानदेवले चलाएका हुन भने सेतो मछिन्द्रनाथको रथयात्रा प्रताप मल्लले चलाएका हुन।
१३७..सम्यक पुजा पृथ्वीनारायण शाह ले चलाएका हुन।
१३८..युद्घमा गएका सेनका मृत्यु भएमा तिनका छोराछोरीलाइ योग्य नहुञ्जेसम्म" जीबन निर्वाहको लागि जग्गा जमिन दिने पृथ्वीनारायण शाहको नितीलाइ मरमट नीती भनिन्।
१३९.. कालुपाण्डेले किर्तीपुरमा,तुलाराम पाण्डेले कान्तिपुरमा,नयनसिंह थापा ले अल्माडामा विरगती प्राप्त गरेको थिए।
१४०.. राणाहरुलाइ ए,बी र सी क्लासमा विभाजन गर्ने राणा प्रधानमन्त्री चन्द्रसम्सेर गरेका हुन।
१४१..राणाकालमा सुन,चादी,आभूषण सम्बन्धी कार्य कलेड चोक ले गर्दथ्यो।
सुगौलि सन्धि भीमसेन थापाको भएको थियो।
१४२.. "म मरे भने केही हुन्या छैन तर भिमसेन मर्यो भन्या देश डुबन्या छ "यो भनाई रणबहादुर शाहको हो।
१४३.. नेपालमा राणा शासनको विरोधमा जयन्तु संस्कृतम आन्दोलन वि.स २००४ आषढ १ शुरु भएको थियो।
१४४.. नेपाली सेना तथा ने.क.पा माओवादीका सेना तथा हतियार व्यवस्थापनका संयुक्त राष्टसंघको सहभागीता सम्बन्धमा नेपाल सरकार ने.क.पा माओवादी र संयुक्तराष्ट संघ बीच त्रिपक्षीय सम्झौता वि.स २०६३ मसिर २२ मा भएको हो।

 ...भाग ६ नेपालको सामाजिक सास्कृतिक अवस्था:

१४५..दास प्रथाको अन्त्यपछि करियाबाट अमलेख पाएकालाइ भुजेल थर दिइएको थियो।
१५६..पशुपतिमा शिवलाइ बुद्धको मुकुट पहिर्‍याउने चलन छ।
१४७..भूमि सम्बन्धी ऐन २०२१ जग्गालाइ ४ भागमा बाडेको छ।
१४८..मोहियानी हकको अन्त्य २०५३ पौष २४ गते भएको हो।
१४९..जन्मकैद २० वर्षको हुन्छ।
१५०.. अनुलोम र प्रतिलोम बिवाहसंग सम्बन्धीत छन।
१५१..पाल्की बोक्ने जाती भनेर झागडलाइ चिनिन्छ।
१५२..चौध वर्षसम्म भरतले राज्य गरेको ठाउ नन्दी ग्राम हो।
१५३.. गाइजात्रालाइ नेपाल भाषामा सापारु भनिन्छ।
१५३..रामचन्द्रका मित सुग्रिव थिए।
१५५.. योगशास्त्रका प्रवर्तक पतन्जली हुन।
१५६..गणगौर पुजाको अर्को नाम सौभाग्य सुन्दरी व्रत हो।
१५६.. धवला चाड व्यासी जातीसंग सम्बन्धीत छ।
१५७..मुस्लीमहरुको सबैभन्दा ठूलो तीर्थस्थल मक्का र मदिना साउदी अरवमा छन
१५८..गौरा पर्वमा विरुडा खाने चलन छ।
१५९.. हिन्दु धर्ममा ४ आश्रमहरु रहेका छन।
१६०..सबैभन्दा धेरै श्लोक भएको पूराण स्कन्धपुराण हो।
१६१..गायत्री मन्त्रमा सुर्य देवताको प्रशंसा गरिएको छ।
१६२..पञ्चकन्या अन्तर्गत अहिल्या,द्रौपदी,कुन्ती,तारा,मन्दोदरी पर्दछन।
१६४..मुस्ताङी राजा जिग्मे परवल विष्ट ल्होपा जातिका थिए।
१६५..हुक्का हुक्की पर्व राजवंशी ले मनाउदछन।
१६६..थारु जातीका गाउका प्रमुखलाइ भलमन्सा भनिन्छ।
१६७..सपथ खादा दुबो र ढुङ्गो लिएर सपथ खाने चलन लिम्बु जातीमा छ।
१६८.. झर्रोवादी आन्दोलन २०१३ सालमा भएको थियो।
१६९.. मैथली भाषको लिपी तिरहुता लिपी हो।
१७०..नेपाली भाषकोृ भाषा साहित्यमा अध्ययन गर्ने पहिलो विदेसी जोन विम्स हुन।
१७१.. झागड भाषा द्रविड भाषा परिवारमा पर्दछ।
१७२..नेपालका माइकल एन्जेलो भनी बेखाराज शाक्य लाइ चिनिन्छ
१७३..पुरातात्विक संग्रहलय कपिलवस्तुमा रहेको छ।
१७४..गुरुङहरुको घरको भित्तामा कोर्ने विभिन्न प्रकारका चित्रहरुलाइ पुराती चित्र भनिन्छ।
१७५..ग्रन्थ चित्रको उत्कृष्ट नमुना प्रज्ञा पारमिता हो।
१७६..नेपालमा काष्ठकलाको उच्चतम विकास मल्लकालमा भएको हो।
१७७..नेपालमा प्यागोडा शैलिको शुरुवात १३ औ शताव्दी मा भएको हो।
१७८..महाकवी लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाले लेखेको एकमात्र उपन्यास चम्पा हो।
१७९..पुरातत्व विभागको स्थापना २००८ सालमा भएको हो।

 भाग ७ नेपालको आर्थिक अवस्था:-

१८०..नेपालमा सबैभन्दा धेरै कृर्षि उत्पादन पूर्वाञ्चल विकासक्षेत्रमा हुन्छ।
१८१..राष्टिय कृर्षि नीति २०६१ ले कृषि कार्यक्रमहरुको सञ्चालनमा महिला संलग्नता ५० प्रतिशत पु¥याउने लक्ष्य लिएको छ।
१८२..धनकुटामा एभोकाडो फलको व्यवसायिक खेति गरिएको छ।
१८३..एक विगाहमा १३.३१ रोपनी हुन्छ।
१८४..नेपालमा यार्सागुम्बा सर्वप्रथम सन १९५२ बाट जुम्लामा टिपीएको थियो।
१८५..नेपालमा कृषि पर्यटन कार्यक्रम कास्कीको लेखनाथमा कार्यान्वयन गरिएको छ।
एक गाउ एक उत्पादन कार्यक्रम जापानबाट शुरु भएको हो भने थोपा सिंचाइ प्रणालीको शुरुवात इजरायल वाट भएको हो।
१८६..No work No pay निती औधोगिक नितीसंग सम्बन्धी छ।
१८७..एकद्घार समितीको संयोजक उधोग विभागको महानिर्देशक हुने व्यवस्था छ।
१८८..उदयपुर सिमेन्ट कारखानाको निर्माण जापान को सहयोगमा भएको हो।
१८९..पब्लिक कम्पनी स्थापनको लागि कम्तीमा ७ जना संस्थापक हुनुपर्ने व्यवस्था छ।
१९०..नेपालमा सर्वप्रथम निजी क्षेत्रलाइ विक्री गरिएको सस्थान चण्डेश्वरी टेक्साटयल हो।
१९१.. नेपालमा हाल वाणिज्य नीती २०७२ लागू भएको छ।
१९२.. नेपालको तयारी पोशाकको सबैभन्दा ठूलो अन्तराष्टीय बजार अमेरिका हो।
१९३..नेपालसंग विप्पा सम्झौता गरेको पहिलो राष्ट फ्रान्स हो।
१९४..नेपाल एकिकृत व्यापार रणनीतीले तुलनात्मक लाभका वस्तु भनि १९ वस्तु तोकेको छ।
१९५..नेपाल विश्व व्यापार संगठनको सदस्य सन २००४ अप्रिल २३ मा भएको हो।
१९६..नेपालमा हाइ अल्टिच्युड स्पोर्टस् ट्रेनिङ सेन्टरको स्थापना दोलखामा गरिएको छ।
१९७.. सन १९९८ लाइ नेपाल भ्रमण वष,सन २००२ लाइ गन्तव्य नेपाल वष,सन २०११ लाइ नेपाल पर्यटन वर्ष, र सन २०१२ लाइ लुम्वीनी भ्रमण वर्षको रुपमा मनाइयो।
१९८..पर्यटन मन्त्रालयको स्थापन २०३३ सालमा भएको हो।
१९९..त्रिभूवन राजमार्गले २१ जिल्लालाइ छोएको छ।
२००..पुर्व पश्चिम राजमार्गको सबैभन्दा अग्लो भाग बाकेको पुस्मा हो भने सबैभन्दा होचो भाग सुनसरीको इटहरी हो।
२०१.. नेपालमा रेल विभागको स्थापना वि.स २०६७÷६८ मा भएको हो।
२०२.. क्याट आइ भन्नाले राजमार्गमा राती टल्किने बत्तीलाइ बुझिन्छ।
२०३..नेपाल राजपत्रमा ६ भाग छन।
२०४..नेपालमा प्राथमिक शिक्षा निशुल्क गर्ने निर्यण २०३१ फागुन १२ मा भएको हो।
२०५.. पुस्तक चिताई तहबिल गीवार्णयुद्धको पालामा भएको हो।
२०६..नेपालमा झाडापखला रोग नियन्त्रण २०४० देखि सञ्चालन भएको हो।
२०७..नेपाल सरकारले आफ्नै लगानीमा निर्माण सम्पन्न गरेको पहिलो जलविधुत आयोजना सुन्दरीजल हो।
२०८..सान्जेन जलविधुत आयोजना रसुवा जिल्लमा पर्दछ।
२०९..राष्टिय योजना आयोगको माताहतमा रहेको एकमात्र विभाग केन्द्रिय तथ्याङ्रक विभाग हो।
२१०..वैदेशिक सहयोगमा सञ्चालनमा सञ्चालन पहिलो कार्यक्रम त्रिभूवन ग्रामिण विकास कार्यक्रम हो।
२११..प्रथम योजनामा सबभन्दा बढी रकम यातायात तथा सञ्चार क्षेत्रमा विनियोजन गरिएको थियो।
२१२..नवौ र दशौ योजनामा दोहोरिएको एकमात्र उद्धेश्य गरिबी निवारण हो।
२१३..नेपाल राष्ट बैङ्कको स्थापना हुनुभन्दा पहिले सदर मुलुकी खानाले नोट निष्काशनको काम गर्र्दथ्यो।
२१४..विश्वको सबैभन्दा सफा नोट अमेरिका को छ भने सबैभन्दा भद्दा नोट ताईवानको रहेको छ।
२१५..नेपालमा हाल सञ्चालित शासकिय कार्यक्रम एसीयाली विकाश वैङ्कको सहयोगमा सञ्चालित कार्यक्रम हो।
२१६..राष्टिय गौरवका आयोजनाहरु २१ रहेका छन।

 भाग 8 विज्ञान प्रविधि र स्वास्थ्य सम्बन्धी:

२१७.. आइस्टाइनले भौतिकशास्त्र तर्फको नोवल पुरस्कार सन १९२१ म प्राप्त गरे।
२१८..सूर्यमा ७ रंग हुन्छन भन्नेकुरा इन्द्रेणी र वर्णपटबाट प्रस्ट पार्ने बैज्ञानिक न्यूटन हुन।
२१९..सर्वप्रथम सूर्य र चन्द्रमाको व्यास नाप्ने तरिका पत्ता लगाउने वैज्ञानिक आर्किमिडिज हुन।
२२०..चन्द्रमाको आफ्नै प्रकाश हुदैन भनी ग्यालिलियो ले पत्ता लगाएका थिए।
२२१..अपूर्ण चापको सिद्धान्त जोन डाल्टनको हो।
२२२..चाल्र्स डार्विनले ग्याला पागोस टापुमा वसी जीवहरुको अध्ययन गरेका थिए।
२२३..वैज्ञानिकका पनि वैज्ञानिक भनेर थोमस एल्वा एडिसनलाइ चिनिन्छ।
२२४..म्याडम क्यूरीको जन्म सन १८३७ मा पोल्याण्डमा भएको थियो उनले सन १९११ मा रसायन शास्त्रको नोवल पुरस्कार जितेकि थिइन।
२२६..क्लोरीन माइकल फाराडेले पत्ता लगाएका हुन।
२२७..वायुमण्डलमा सबैभन्दा कम पाइने तत्व राडन हो।
२२८..हामिले खाने नुनको रसाएनिक नाम सोडियम क्लोराइड हो।
२२९..व्लड ग्रुप ए,वी,एवी,र ओ गरी चार प्रकारका हुन्छन।
२३०..सूर्यमूखि फूल अक्सिन को कारणले गर्दा सूर्यतिर फर्केर फुल्छ।
२३१..अश्रुग्यासमा क्लोरोपिक्रिन रसायन हुुन्छ।
१ हर्स पावर मा ७४६ वाट हुन्छ।
२३२..चिकित्साशस्त्रका पिता भनेर हिपोक्राईटिस लाइ चिनिन्छ।
२३३..स्टिम इन्जीनका आविश्कारक जेम्सवाट हुन।
२३४..समुन्द्रको गहिराइ नाप्ने यन्त्रलाइ फाथोमिटर भनिन्छ।
२३५..नेपालमा सर्वप्रथम टेलिफोनको शुरुवात वि.स १९७० वाट भएको हो।
२३६..नेपालमा जिरो इनर्जी हाउस पुल्चोक ललितपुरमा रहेको छ।
२३७..नेपालमा गोवर ग्यास प्लान्टका लागि जर्मनी ले अनुदान सहयोग उपलव्ध गराउदै आएको छ।
२३८..कसैको हातमा छ ओटा औला हुनु नवजात शिशुमा हात नहुनु उत्परिवर्तनको कारणले हो।
२३८..शरीरका आंग प्रयोगमा नल्याएमा लोप हुदै र परिर्वन हुदै जान्छन भन्ने सिद्धान्त लेमार्क को हो।
२३९..दादुरा मिजल्स भाइरसको कारणले लाग्दछ।
२४०.. पानीमा घुल्ने र धेरै तातोमा नष्ट हुने भिटामिन सी हो।
२४१..फुकेनास रोग प्रोटिनको कमिले लाग्ने गर्दछ।
२४२..ब्ल्याक बक्स हवाइजहाजको उडानको तथ्याङ्रक र आवाजलाइ ग्रहण गर्ने यन्त्र हो।
२४३..नेपालको पहिलो टेष्टट्युव बेबी ओममणी तामाङको जन्म २०६१ फागुन २० मा भएको हो।
२४४..भिटामिन ए को रसाएनिक नाम रेटिनोल हो भने भिटामिन सी को रसाएनिक नाम एस्कर्विक एसिड हो
२४५..ध्वनीको तिव्रतालाइ डेसिवलमा नापिन्छ।
२४६..अन्तरीक्षमा बसाइने प्रस्तावित शहरको नाम ओल्गा हो।
२४७..टुकिमारा घरेलु सौर्य विद्युत प्रणालीसंग सम्बन्धीत छ।
२४८..इवोला भाइरसले कलेजोमा सबैभन्दा बढी असर गर्दछ।
२४९..नेपाल रेडक्रस सोसाइटीको स्थापना वि.स २०२० सालमा भएको हो।
२५०..फ्रिजमा एमोनिया ग्यास हुन्छ।
२५१..टेलिभीजनको आविश्कार जे.एल.वेर्यडले गरेका हुन।

 भाग ९ पारिस्थतिक पद्धति र वातावरण:-

२५२..सर्वप्रथम ईकोलजी शव्दको प्रयोग अनेष्ट ह्याकेलले गरे भने इको सिस्टमको प्रयोग ए.जी टान्स्लीले गरेका हुन।
२५३..माटोमा रहेको नाइट्रोजन नाश हुने प्रक्रियालाइ सेडिमेन्टेसन भनिन्छ।
२५४..सन १९८७ मा प्रस्तुत ब्रुटल्याड आयोगको प्रतिवेदनको शिर्षकको नाम हाम्रो साझा भविष्य रहेको थियो।
२५५..एजेण्डा २१ मा १२० बटा कार्ययोजना समेटिएका थिए।
२५६..विश्व संरक्षण संघको स्थापना सन १९४८ मा भएको हो।
२५७..नेट नेपाल भनेको नेपालको दिगो विकास सम्बन्धमा सूचना प्रवाह गर्ने उद्धेश्यले .इसिमोडले इन्टरनेट मार्फत सञ्चालन गरेको कार्यक्रम हो।
२५९..दिगो विकाश को अवधारणालाइ नेपालले आठौ योजना देखि लागू गरिएको छ।
२६०..नेपालमा कवुलिएती वनको अवधारणा २०४९/५० बाट आएको हो।
२६१..नेपालमा सबैभन्दा बढी घासेमैदान हिमाली क्षेत्रमा रहेको छ।
२६२..सदर चिडियाखानाको स्थापन वि.स १९९८ मा भएको हो।
२६३..सन २०२२ सम्ममा नेपालमा वयस्क वाघको संख्या २५० पु¥याउने लक्ष्य छ।
२६४..विश्वमा नपाइने ८ प्रकारका पुतली नेपालमा पाइन्छन।
२६५..छाडा गाइ थुन्ने घरलाइ काञ्जी हाउस भनिन्छ।
२६६..नेपालमा सबैभन्दा वढी हाब्रे पाइने जिल्ला ताप्लेजुङ हो।
२६७..पार्क एण्ड पिपुल प्रोजेक्ट कार्यक्रम आरक्ष नजिकका मानिसलाइ जंगली जीवजन्तुवाट हुनसक्ने हानी कम गर्नु संग सम्वन्धीत रहेको छ।
२६९..विश्वको सबैभन्दा गहिरो उपत्यका अरुण उपत्यका मकालु बरुण राष्टिय निकुञ्जमा पर्दछ।
२७०..वातावरण विदका अनुसार वातावरणीय सन्तुलन कायम राख्न कम्तीमा ४३ प्रतिशत भूमि वनजंगलले ढाकेको हुनु पर्दछ।
२७१...जलवायू परिवर्तन सम्बन्धी ग्रेजुएट सम्मेलन २०६७ मा काठमाण्डौ मा सम्पन्न भयो।
२७२..अम्ल वर्षा भएको भनि पत्ता लगाउने वैज्ञानिक रर्वट राङ्गस स्मिथ हुन।
२७३..कोप २२ सम्मेलन मोरक्कोको मर्राकेसमा सन २०१६ मा सम्पन्न भयो ।नेपालबाट वातावरण मन्त्री जयदेव जोशी सहभागी भएका थिए।
२७४..मानव तथा जिव समूह नामक कार्यक्रम चलाउने संस्था युनेस्को हो।
२७५..केन्यामा ग्रिनबेल्ट मोभमेन्ट चलाएबापत नोवल पुरस्कार प्राप्त गर्ने महिला बाङ्मारी माथाइ हुन।
२७६..रातदिन अक्सीजन दिइरहने विरुवा तुलसी हो।
२७७..हेल्सिन्कीमा वातावरणीय भविष्य सम्बन्धी अन्तराष्टिय सम्मेलन सन १९७१ मा भएको थियो।
२७८..युएन इपी को स्थापना सन १९७२ डिसेम्वर १५ मा भएको हो।
२७९.. अर्थ वाच वातावरण संग सम्वन्धीत छ।
२८०..मेघा पाटेकार नर्मदा बचाउ आन्दोलनकी अगुवा हुन।
२८१..वातावरण क्षेत्रको नोवल पुरस्कार भनेर गोल्डम्यान पुरस्कारलाइ चिनिन्छ।
२८२..वि.स २०१३ मा निजी वनलाइ राष्टियकरण गरियो।
२८३..नेपालमा छैठौ योजना देखि वातावरण र भूउपयोग नितीलाइ अंगिकार गरिएको छ।
२८४..पृथ्वी दिवश हरेका वर्ष अप्रिल २२ मा मनाइन्छ।
२८५..जैविक विविधता सूचना केन्द्र टिकौली चितवनमा रहेको छ भने अन्तराष्टिय पर्वतिय उद्यान नुवाकोटको ककनी मा रहेको छ।
२८७..रुखका पातहरु हल्लीदा १० डेसिवलको ध्वनी उत्पन्न हुन्छ।
२८८..विश्बको जनसंख्या सन २०११ अक्टोवर ३१ म ७ अर्व पुगेको हो।
२८९..नेपालमा शिशु जन्मेको ३५ दिन भित्र जन्मदर्ता बनाउनु पर्ने कानूनी व्यवस्था रहेको छ।

बोनस:- पारिस्थितिक पद्दती र वातावरण सम्बन्धी (१०० वटा प्रश्नोत्तर)

१ जैबिक बिबिधता सम्बन्धी सन्धी कुन सम्मेलनमा प्रस्तुत गरियो ? – रियो सम्मेलन (नासु २०७०)
२ पातहरु हल्लिदा कति डेसिबल ध्वानी उत्पन्न हुन्छ ? -१० डेसिबल (नासु २०७०)
३ जटाँयु रेष्टुराँ भनेको के हो ? – गिद्ध संरक्षण र सम्बर्द्दन गर्ने कार्य (नासु २०६९)
४ सन १९८७ मा ब्रुट्ल्याण्ड कमिसनले पेस गरेको प्रतिबेदनको नाम के हो ?- हाम्रो साझा भविष्य (नासु २०६९)
५ जैबिक बिबिधतामा नेपाल बिश्वको कतिऔ स्थानमा छ ? -२५ औ (खरिदार २०७०)
६ नेपालमा कति प्रजातिका चराहरु संरक्षित गरिएका छन ? – ९ प्रजाती (खरिदार २०६८)
७ सर्बप्रथम एडस कुन महादेशमा पत्ता लागेको हो ?– अफ्रीका (खरिदार २०६८)
८ जनगणना २०५८ अनुसार नेपालमा महिला र पुरुषको अन्तर कति थियो ? -२३,५८१ (खरिदार २०६८)
९ ग्रीन पिसको स्थापना कहिले भएको हो ?– सन १९७१ (खरिदार २०६८)
१० ओजन तह पृथ्विको सतहबाट कति माथी रहेको छ ? -२५ देखी ४० किमि सम्म(खरिदार २०६८)
११ पृथ्वी दिवस कहिले मनाइन्छ ? – अप्रील २२ (खरिदार २०६८)
१२ सबैभन्दा पछि स्थापना गरिएको राष्ट्रीय निकुञ्ज कुन हो ? – बाँके राष्ट्रीय निकुञ्ज (शाखा अधिकृत २०७०)
१३ जैविक विविधतालाई कति भागमा बिभाजन गरिएको छ ? – ३ (खरिदार २०६९)
१४ नेपालको राष्ट्रीय जनगणना कति कति वर्षमा लिने गरिन्छ ? – प्रत्येक १० वर्षमा ( खरिदार २०७०)
१५ मानव शरिरमा रातो रक्तकोषको कमिले कुन रोग लाग्दछ ? – रक्तअल्पत्ता (खरिदार २०६९)
१६ भिजन २००५ के संग सम्बन्धित छ ?– पर्यटन (नासु २०७१)
१७ युरो -१ के संग सम्बन्धित छ ?– सवारिसाधन (नासु २०७१)
१८ नेपालमा संरक्षित,स्तनधारि,बन्यजन्तुको सङ्ख्या कति छ ? -२७ (नासु २०७१)
१९ तलका मध्ये कुन चाँहि दिगो विकासको अबधारणा होइन ?
क गुणस्तरिय विकास/ख अन्तरपुस्ता समन्याय/ ग टिकाउ विकास/घ सहस्राब्दी विकास ..= उत्तर:- सहस्राब्दी विकास (नासु २०७१)

पारिस्थितिक पद्धति:
२० कुनै पनि वातवरणमा रहेने विभिन्न समुदाय तथा वातावरणवीचको अन्तरसम्बन्धलाई के भनिन्छ ?– पारिस्थिक पद्धति
२१ पारिस्थितिक पद्धतिका ३ प्रमुख जैविक तत्वहरु:-– उत्पादक/– उपभोक्ता– विच्छेदक
२२ कुनै पनि पारिस्थितिक पद्धतिमा भएका सम्पुर्ण हरिया वनस्पतिहरु, जसले आफुलाई चाहिने खाना आफैं बनाउछन, त्यस्ता वनस्पतिलाई के भनिन्छ ? -उत्पादक
२३ उत्पादक तथा अन्य जीवहरुलाई आफ्नो खाद्य पदार्थको रुपमा प्रयोग गर्ने सम्पुर्ण साकाहारी तथा मांसाहारी जनवारलाई के भनिन्छ ? – उपभोक्ता
२४ उत्पादक र उपभोक्ताको मृत शरिरलाई कुहाएर माटोमा मिलाउने कार्य गर्ने सुक्ष्म जीवाणुलाई के भनिन्छ ?– विच्छेदक
२५ जलिय र स्थलिय पारिस्थितिक पद्धति गरि २ भागमा वर्गिकरण गरिन्छ ।
२६ उपभोक्ता कति प्रकारका हुन्छन ?-३
२७ सुक्ष्म जिवाणुहरुले के प्रक्रीयाद्धरा विच्छेदनको कार्य गर्दछन ?– नाईट्रीफिकेसन र डिनाईट्रीफिकेसन
२८ नाइट्रोजनका यौगिकहरुलाई माटोमा पाइने जिवाणुहरुले विखण्डन गरि बोटविरुवाले लिन सक्ने नाइट्रेटमा परिवर्तन गर्ने प्रक्रीयालाई के भनिन्छ ? -नाईट्रीफिकेसन
२९ जीवाणुहरुले माटोमा भएका नाइट्रेटहरुलाई वायुमण्डलिय नाइट्रोजन, नाइट्रस अक्साइड, एमोनिया अक्सिजन आदिका रुपमस विच्छेदन गर्ने प्रक्रीयालाई के भनिन्छ ?– डिनाइट्रीफिकेसन
३० ब्रहामण्डमा रहेका सम्पुर्ण मानिस , जिव , निर्जिव बस्तुहरु, पशुपंक्षि, रुख विरुवा, माटो , पानी , पहाड, भुमी आदिको समष्टिगत रुप के हो ?– पर्यावरण

दिगो विकास र जैविक विविधता:

३१ मानिसको वर्तमान आवश्यकता र चाहनाको परिपुर्तिका लागी भविष्यका पुस्ताको आवश्यकतासँग सम्झौता नगरी श्रोत साधनको सन्तुलित र बुद्धिमत्तापुर्ण उपयोग गर्नु नै…… हो ?– दिगो विकास
३२ दिगो विकासका सिद्धान्तहरु:- ® पारिस्थितिक पद्धतिको संरक्षण ® समाजको दिगो विकास ® मानविय श्रोतको विकास ® जैविक विविधताको संरक्षण ® जनसंख्या नियन्त्रण ® पृथ्विको बहन क्षमतामा ध्यान दिने ® सांस्कृतिक सम्पदाको संरक्षण ® जनसहभागितामा वृद्धी…………
३३ वातावरण तथ विकास सम्वन्धि विश्व आयोग(ब्रुटल्याण्ड आयोग) कहिले गठन भयो ?– सन १९८३
३४ जैविक विविधता कायम गर्नको लागी नेपाल सरकारले लिएको ३ महत्वपुर्ण निति हरु के-के हुन ?– वन जंगलको संरक्षण– कृषिको विविधता– सिमसार क्षेत्रको संरक्षण
३५ जैविक विविधताका प्रकारहरु:– पारिस्थितिक प्रणाली विविधता– प्रजाती विविधता– आनुवंशिक विविधता
३६ जैविक विविधताको हिसावले विश्वको सबैभन्दा सम्पन्न मुलुक कुन हो ?– इन्डोनेसिया( दोश्रोमा ब्राजिल)
३७ जैविक विविधताको दृष्टिले नेपाल विश्वको कतिऔं स्थानमा पर्दछ ?– २५ औं ( एसियाको ११ औं)
३८ विश्वमा पाईने कुल वनस्पतिको कति प्रतिशत नेपालमा पाईन्छ ?– ३%
३९ प्रकृतिको कुचिकार भन्नाले कुन जिवलाई चिनिन्छ ?– गिद्धलाई
४० नेपाल कृषि अनुसन्धान परिषद (नार्क),को राष्ट्रीय कृषी आनुवंशिक केन्द्र(जिन बैंक) को कहिले स्थापना भएको हो ?– वि•सं• २०६७ असोज २१ ( खुमलटार)

राष्ट्रीय निकुञ्ज, दुर्लभ पशुपंक्षि र वनस्पतिहरु:
४५ नेपालको सबैभन्दा ठुलो घाँसे मैदान कुन हो ? – शुक्लाफाँटा घाँसे मैदान
४६ सबैभन्दा ठुलो आरक्ष कुन हो ?– ढोरपाटन
४७ नेपालको सेनारहित एकमात्र संरक्षण क्षेत्र कुन हो ?– मकालु वरुण संरक्षण क्षेत्र
४८ नेपालमा सर्वप्रथम स्थापना भएको राष्ट्रीय निकुञ्ज कुन हो ?– चितवन राष्ट्रीय निकुञ्ज
४९ नेपालको सबैभन्दा ठुलो राष्ट्रीय निकुञ्ज कुन हो ?– शे-फोक्सुण्डो राष्ट्रीय निकुञ्ज
५० नेपालको सबैभन्दा सानो राष्ट्रीय निकुञ्ज कुन हो ?– रारा राष्ट्रीय निकुञ्ज
५१ विश्वको सर्वच्चो स्थानमा रहेको राष्ट्रीय निकुञ्ज कुन हो ?– सगरमाथा राष्ट्रीय निकुञ्ज
५२ विश्वमा सबैभन्दा बढी गैडा कुन देशमा रहेका छन ?– दक्षिण अफ्रीका(७३%)
५३ विश्वमा लोप हुन लागेका वन्यजन्तुहरुको सूची प्रकासन गरिने प्रतिवेदनलाई के भनिन्छ ?– रेड डाटा बुक
५४ संसारको सबैभन्दा सानो चरा कुन हो ?– बी हमिङ बर्ड
५५ नेपालमा सबैभन्दा बढी प्रजातिका चरा, पुतली र माछा पाइने उपत्यका कुन हो ?– अरुण उपत्यका
५६ विश्वको कुन नदिमा माछा पाइदैन ?– जोर्डन
५७ विश्वमा हाल कति प्रजातिका बाघहरु रहेका छन ?-६ प्रजातिका
५८ वन्यजन्तुको अवैध व्यापर सम्बन्धी महासन्धी CITES को पुरा रुप के हो ?-Convention on International Trade in Endangered Species of Flora and Fauna
५९ हाँसलाई के को प्रतिक मानिन्छ ?– न्यायको
६० नेपालमा हाल कति किसिमका लाटकोसेराहरु पाईन्छन ?-१९ प्रजातिका
६१ नेपालमा पहिलो बाघ गणना कहिले गरिएको थियो ?– सन २००९ मा

जलवायु मौसम परिवर्तन:
६२ पृथ्विको वायुमण्डलको तापक्रमको वृद्धिले जल तथा वायु अर्थात वातावरणमा हुने नकारात्मक परिणामलाई …… भनिन्छ ।– जलवायु परिवर्तन
६३ जलवायु परिवर्तन ’bout विश्वको ध्यानकर्षण गराउन सगरमाथाको आधार शिविरमा कालापत्थर बैठक कहिले बसेको थियो ?– वि •सं• २०६६ मंसिर १९
६४ जलबायु परिवर्तन सम्बन्धी कोप-१९ कहाँ सम्पन्न भयो ?– पोल्याण्डको वार्सामा
६५ सिसाको बाकसभित्र सूर्यको ताप प्रवेश गर्ने तर भित्रको ताप बाहिर जान नसक्ने अबस्थालाई हरितगृह प्रभाव भनिन्छ भनेर अवधारणा कसले र कहिले ल्याएका हुन ?– बेरिन जीन फेरिएर – सन १९२६ मा

ओजन तह- वातवरण प्रदुषण- वातवरण व्यबस्थापन
६६ ओजन तह कसले पत्ता लगाएका हुन ?– जे सी फारम्यान
६७ ओजन तहले पृथ्विबाट आउने परवैजनी किरणहरुको कति प्रतिशत हिस्सा सोसेर पृथ्विमा आउन जोगाउँ छ ?-९९%
६८ ओजन तहको सुरक्षाको लागि पहिलो अन्तराष्ट्रीय सम्झौता कहिले भयो ?– सन १९८७ डिसेम्बर २४ ( मन्ट्रीयल, क्यानडा)
६९ पृथ्विमा रहेका सम्पुर्ण जैविक तथा अजैविक वस्तुहरुको सन्तुलन बिग्रन गइ मानिस, जीबजन्तु, पशुपक्षीं, वनस्पती आदिलाई बस्न तथा बाँच्न अप्ठायारो हुने अवस्थालाई नै…… भनिन्छ ।– वातवरण प्रदुषण
७० वातवरण क्षेत्रमा PPP अर्थ के हो ?-Polluter Pays Principle
७१ नेपालमा सवारी प्रदुषण मापदण्ड कहिले निर्धारण गरिएको हो ?– वि•सं• २०५६ मा
७२ संयुक्त राष्ट्र संघले कति डेसिबल सम्मको आवाजलाई सामन्य मानेको छ ?– ४० डेसिबल
७३ वातवरणिय तापक्रमको घट्दो नियम भन्नाले के लाई बुझाउछ ?– हरेक १०० मिटरको उचाँईमा ०•६° तापक्रम घटदै जाने
७४ वातवरण क्षेत्रको नोबेल पुरस्कार मानिने”गोल्डम्यान पुरस्कार” कहिले स्थापना भएको हो ?– सन १९९०
७५ एउटा वयस्क रुखले दैनिक औसत कति अक्सिजन दिन्छ ?-२•७ किलो
७६ नेपालमा औसधिजन्य वनस्पतिहरु कति उचाँईभन्दा माथी पाईन्छ ?-३,३०० मिटर
७७ कुन वनस्पतिको तेललाई हरियो तेल भनिन्छ ?– अडिर
७८ क्योटो प्रोटोकल कहिले देखी कार्यन्वयनमा आएको हो ?-सन २००५ फेब्रुवरी १६
७९ ग्लोबल-५०० पुरस्कार पाउने पहिलो नेपाली को हुन ?– डा• कृष्णकुमार पाण्डे
८० पहिलो पटक गिद्ध महोत्सव कहाँ भयो ?– तिलकपुर, नवलपरासी

जनसङ्ख्या

८१ कुनै खास स्थानमा निश्चित समयमा बसोबासरत मानिसको सम्पुर्ण सङ्ख्यालाई …… भनिन्छ ।– जनसङ्ख्या
८२ नेपालको जनगणना कहिले देखी सुरुवात भएको हो ?– वि स १९६८ देखी
८३ वि स २०६८ को जनगणनामा सबैभन्दा बढी जनसङ्ख्या कुन भौगोलिक क्षेत्रमा थियो ?– तराई(५०•२७%)
८४ जनगणना २०६८ अनुसार नेपालमा कति भाषा बोलिन्छ ?-१२३ भाषा
८५ भु-बनोट, हावापानी, माटो, वनस्पती, सेवा सुविधाहरुको उपलव्धता जस्ता कारणहरुले देशको जनघनत्वमा ठुलो प्रभाव पार्दछ ।
८६ जनगणना २०६८ अनुसार हालको वृद्धिदर कायम रहेमा नेपालको जनसङ्ख्या कति वर्षमा दोब्बर हुन्छ ?-५२ वर्ष
८८ नेपालको जनगणना इतिहासमा १०० बर्षको जनगणना भनेर कुन गणनालाई बुझिन्छ ?– २०६८ को जनगणना
# बृहत उमेर समुह अनुसार जनसङ्ख्या:—
८९ १४ बर्ष वा सो भन्दा कम :- ३४•९१%
९० १५ देखी ५९ वर्ष उमेर समुहको:- ५६•९६%
९१ ६० वर्ष वा सो भन्दा बढी :- ८•१३%

शहरिकरण

९२ सुविधा सम्पन्न ठाँउहरु सहर हुनु र सहरको मात्रा बढ्ने प्रकियालाई…… भनिन्छ – सहरिकरण
९३ जनगणना २०६८ अनुसार सहरमा बसोबास गर्ने जनसङ्ख्या कति रहेको छ ? -१७•०२% ( नगरपालिका विस्तार पश्चात हाल सहरको जनसङ्ख्या ३६•८% पुगेको छ )

अन्य थप:-
९४ प्रदुषित वातवरणबाट मानव जातिलाई बचाउन जोड दिएको हेग घोषणा कहिले भएको थियो ?-सन १९८९ मार्च ११
९५ शे- फोक्सुण्डो राष्ट्रीय निकुञ्ज कुन-कुन जिल्लामा फौलिएको छ ?– मुगु र डोल्पा
९६ वि•सं• २०६८ को जनगणना अनुसार नेपालको जनसङ्ख्या कति रहेको छ ? -२,६४,९४,५०४
९७ नेपालमा कति प्रकारका पारिस्थितिक पद्धती रहेको पाईन्छ ?– ११८
९८ हालसम्म नेपालमा कति वटा सिमसार क्षेत्र रामसार सूचिमा सूचिकृत छन ?-९
९९ अ्म्ल वर्षाको नामाकरण कसले गरेका हुन ?– रबर्ट ए• स्मिथ
१०० नेपालको जडिबुटिको भण्डार मानिने अञ्चल कुन हो ?– कर्णाली

अधिकारमा आधारित २० सवालहरु:-
➢ मानव अधिकार सम्वन्धि संयुक्त राष्ट संघीय घोषणा पत्र कहिले जारी भएको हो - सन् १९४८ डिसेम्वर १०
➢ मानव अधिकार दिवश कहिले मनाइन्छ ? - डिसेम्वर १०
➢ नागरिक तथा राजनीतिक अधिकार सम्वन्धि मानव अधिकारलाई कुन पुस्ताको अधिकार अन्तर्गत राखिन्छ ? - पहिलो पुस्ताको अधिकार
➢ आर्थिक तथा सामाजिक अधिकारलाई कुन पुस्ताको अधिकार अन्तर्गत स्विकार गरिएको छ ? - दोश्रो पुस्ताको अधिकार
➢ मानव अधिकार आयोग ऐन, २०५३ कहिले प्रकाशन भएको हो ? - २०५३ पौष २४
➢ राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगको गठन कहिले भएको हो ? - बि.सं. २०५७ जेठ १३ गते
➢ हाल मानव अधिकार आयोगको अध्यक्ष को रहेका छन् ? - केदारनाथ उपाध्याय
➢ राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगको प्रथम अध्यक्ष हुने व्यक्ति को हुन् ? - नयन बहादुर खत्री
➢ राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगमा कति जना सदस्य हुन्छन् ? - ५ जना
➢ सर्वोच्च अदालतको प्रधानन्यायाधीश वा न्यायाधीश पदबाट अवकाश प्राप्त व्यक्ति कुन संवैधानिक निकायको अध्यक्ष बन्न पाउने संवैधानिक व्यवस्था रहेको छ ?  - राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोग
➢ समावेशीकरणको शुरुवात सर्वप्रथम कुन देशबाट भएको हो ? - स्वीजरल्याण्ड
➢ स्वीटजरल्याण्डले समावेशीकरणको शुरुवात कहिलेबाट शुरु गरेको हो ? - सन् १८४८
➢ समावेशी प्रजातन्त्रको पक्षमा वकालत गर्ने प्रथम व्यक्ति को हुन् ? - टाकिस फोटो पाउलस (सर्वप्रथम सन् १९९७ मा)
➢ नेपालमा समावेशीकरणको सर्वप्रथम औपचारिक रुपमा चर्चा गर्ने व्यक्ति को हुन् ? - डेभिड एन गेल्नर (वेलायत) ले सन् २००० मा
➢ नेपाल हालसम्म कतिवटा मानवअधिकार सम्बन्धी अन्तर्राष्ट्रिय महासन्धिको पक्ष राष्ट्र बनिसकेको छ ? - २२ वटा
➢ दासत्व महासन्धिको निर्माण कहिले भएको हो ? - २५ सेप्टेम्बर १९२६
➢ दासत्व महासन्धि कहिलेबाट लागू भएको हो ?  - ९ मार्च १९२७
➢ दासत्व महासन्धिको नेपाल कहिले पक्ष राष्ट्र बनेको हो ? - ७ जनवरी, १९६३
➢ दासत्व महासन्धिलाई संशोधन गर्ने आलेख १९५३ को नेपाल कहिले पक्ष राष्ट्र बनेको थियो ? - ७ जनवरी, १९६३
➢ मानवअधिकार सम्बन्धी विश्वव्यापी घोषणा पत्र सन् १९४८ मा कति धाराहरु छन् ? - ३० धारा
➢ आर्थिक, सामाजिक तथा सांस्कृतिक अधिकार सम्बन्धी अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिज्ञापत्र १९६६ मा कति धारा छन् ? - ३१ धारा

नेपालको शैक्षिक इतिहासः

•••••••••••••••••••••••••••••••••

➤ प्राचीन शिक्षा व्यवस्था — २

➤ प्रथम अङ्ग्रेजी स्कुल स्था. — १९१०

➤ आधुनिक शिक्षा सुरु — १९१०

➤ सर्वसाधारणका लागि दरबार स्कुल खुल्ला — १९४२

➤ देवशमशेरले स्थापना गरेको भाषा पाठशाला संख्या — ५७

➤ संस्कृत पाठशाला स्था.— १९३२

➤ तीन धारा संस्कृत पाठशाला स्था.— १९४३/१/४

➤ चन्द्र मिडिल स्कुल स्था.— १९७२

➤ वीर पुस्तकालय स्था.— १९५७

➤ गोरखा भाषा प्रकाशिनी समिति — १९६९

➤ गोरखा शिक्षा पहिलो भाग प्रकाशित — १९७२

➤ गोरखा भाषा प्रकाशिनी समितिको नाम परिवर्तन — १९८९

➤ त्रिभुवनचन्द्र कलेजको नाम परिवर्तन — १९८०

➤ राजकीय आयुर्वेद पाठशालाको स्था. — १९८५

➤ त्रिचन्द्र कलेज स्था.— १९७५/५/२७

➤ पहिलो टेक्निकल स्कुल स्था.— १९८७

➤ SLC बोर्ड गठन — १९९०/७/१६

➤ प्रथम SLC फर्म भरेका विद्यार्थी — ३४

➤ प्रथम SLC परीक्षार्ती संख्या — ३३

➤ प्रथम SLC परीक्षा उत्तीर्ण विद्यार्थी — १९

➤ प्रथम SLC द्वितीय श्रेणीमा उत्तीर्ण — १०

➤ प्रथम SLC तृतीय श्रेणी उत्तीर्ण — ९

➤ प्रथम SLC को पूर्णाङ्क — ८००

➤ प्रथम SLC को उत्तीर्णाङ्क — २८८

➤ सर्वप्रथम ओभरसियर पढाइ — १९९९

➤ श्रेस्ता पाठशालाको स्था.— १९६२

➤ शिक्षा सम्बन्धि पहिलो बोर्ड गठन — १९९३

➤ प्रथम शिक्षा बोर्डमा सदस्य — २२

➤ शिक्षा सम्बन्धि पहिलो इस्तिहार जारी — १९९६/१०/८

➤ आधार शिक्षक प्रशिक्षण केन्द्र स्था.— २००४/२/१०

➤ नेपाल शिक्षा नामक पत्रिका प्रकाशन — २००५/६/१५

➤ प्रथम विश्वविद्यालय योजना कमिसन गठन — २००५/५/१०

➤ साझा प्रकाशन स्था.— २०२१/८/२५

➤ उच्च शिक्षा परीक्षा नेपालमै दिन पाउने व्यवस्था — १९९२

➤ नेपाल आर्ट स्कुल स्था.— १९९१

➤ नेपाल आर्ट स्कुलको नाम परिवर्तन — १९९५

➤ स्कुल गोस्वारा स्था. — १९५२

➤ स्कुल-कलेज गोस्वारा स्था. — १९७६

➤ आधार शिक्षा गोस्वारा स्था.— २००३

➤ अङ्ग्रेजी र संस्कृत शिक्षाको छुट्टाछुट्टै डाइरेक्टर व्यवस्था — १९८९

➤ २००७ अघि नेपालको साक्षरता — २%

➤ कृषि स्कुल स्था.— १९८९

➤ काठमाडौंमा मन्टेश्वरी पूर्व प्राथमिक विद्यालय स्था.— २००५

➤ वीरगञ्जमा SLC परीक्षा केन्द्र — २००१

➤ कन्या पाठशाला स्था.— १९८०/३/२२

➤ काठमाडौंमा पद्मकन्या विद्याश्रम — २००४

➤ पाठशाला बन्दोवस्त इन्स्पेक्टरी अफिस स्था.— १९७६

➤ भाषानुवाद परिषद स्था.— १९९७/६/१८

➤ चक्रपाणि चालिसेद्वारा रचित राष्ट्रिय गान स्वीकृत — १९८२/२/१८

➤ त्रिभुवन चन्द्र कलेजमा विज्ञान विषयको पढाइ सुरु — १९७७

➤ त्रिचन्द्र कलेजमा BSC को पढाइ सुरु — २००४

➤ पूरक परीक्षाको सुरुआत — २००३

➤ विद्यालय निरीक्षणको सुरुआत — १९९८

➤ उद्योग परिषद स्था.— १९९३

➤ शिक्षा मन्त्रालय स्था.— २००७

➤ नेपाल राष्ट्रिय शिक्षा योजना आयोग गठन — २०१०/१२/९

➤ नेपाल राष्ट्रिय शिक्षा योजना आयोगमा सदस्य — ४६

➤ नेपाली शिक्षा परिषद गठन — २००७/४/३२

➤ प्राथमिक तथा मिडिल स्कुलको पाठ्यक्रम प्रकाशित — २०१०/१०/१६

➤ शिक्षा विद्यान,२०१० लागू — २०११/१/१

➤ राष्ट्रिय शिक्षक शिक्षण केन्द्र स्था.— २०११/५/२४

➤ शिक्षा व्यवहार विधि प्रकाशन — २०१०/१०/१६

➤ कलेज अफ एजुकेशन स्था.— २०१३/५/२४

➤ सर्वाङ्गिण राष्ट्रिय शिक्षा समिति गठन — २०१८/१/२५

➤ सर्वाङ्गिण राष्ट्रिय शिक्षा समितिमा सदस्य — १२

➤ राष्ट्रिय शिक्षा सल्लाहकार परिषद गठन — २०२४/३/१४

➤ पाठ्यक्रम विकास केन्द्र स्था.— २०२८/५/५

➤ नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा प्रतिष्ठान (NAST) स्था.— २०३९/८/२०

➤ दूर शिक्षा केन्द्र स्था.— २०५०/४/१

➤ निजीस्तरबाट क्याम्पस खोल्न स्वीकृति — २०३७

➤ प्राथमिक शिक्षा निःशुल्क गर्ने घोषणा — २०३१/११/१२

➤ प्राथमिक शिक्षामा पाठ्यपुस्तक निःशुल्क व्यवस्था — २०३५

➤ जिल्ला शिक्षा निरीक्षकको कार्यालय स्था.— २०१८

➤ अञ्चल शिक्षा अधिकारी कार्यालय खारेज — २०२७/७/१

➤ शाही उच्च शिक्षा आयोग गठन — २०३९/५/१

➤ प्राथमिक शिक्षा परियोजना लागू — २०४१/१०/१०

➤ BPEP लागू — २०४९

➤ राष्ट्रिय शिक्षा आयोग गठन — २०४७/११/१४

➤ २०११ र २०१८ को साक्षरता% — ४.४% र ८.९%

➤ उच्चस्तरीय राष्ट्रिय शिक्षा आयोग गठन — २०५४/१/१२

➤ उच्चस्तरीय कार्य समिति गठन — २०५८/१/२९

➤ लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा शिक्षा मन्त्री — २०१४

➤ बाल दिवस मनाउन सुरु — २०१६

➤ त्रि.वि. को पहिलो दीक्षान्त समारोह — २०१६/१२/९

➤ राष्ट्रिय सेवादलको गठन — २०२२/६/११

➤ २०४८ मा नेपालको साक्षरता — ३९.६%

➤ २०४८ मा पुरुष साक्षरता % — ५४.५%

➤ २०४८ मा महिला साक्षरता — २५.१%

➤ २०६८ मा नेपालको साक्षरता — ६५.९%

➤ २०६८ मा पुरुष साक्षरता % — ७५.१%

➤ २०६८ मा महिला साक्षरता —५७.४%

➤ प्रौढ शिक्षाको सुरुवात — २०१२

➤ विशेष शिक्षाको सुरुवात — २०२१

➤ विशेष शिक्षा नीति पारित — २०३५

➤ शेर्पा भाषाको पहिलो विद्यालय स्था.— २०५०

➤ सेमेस्टर प्रणालीको सुरुवात — २०३०

➤ विद्यालयलाई शान्ति क्षेत्रका रूपमा घोषणा — २०६८/२/११

समाप्त